Typerend is bijvoorbeeld dat de vereiste toestemming van de minister die nodig is voor de AIVD om een samenwerkingsrelatie met een buitenlandse dienst aan te gaan was overgedragen (‘gemandateerd’) aan de directeur-generaal van de AIVD zelf. Eerder werd juist altijd gewezen op de vereiste ‘ministeriële toestemming’ als waarborg bij internationale samenwerking. Die waarborg was dus al meteen uitgehold en de toezichthouder wijst hier fijntjes op.
Zelfs de rechter in de procedure die we vorige zomer in coalitieverband tegen onderdelen van de wet voerden, leunt op deze ‘waarborg’ van ministeriële toestemming terwijl die er dus helemaal niet was:
"Dit wordt bevestigd door de uitspraak van de rechtbank Den Haag in het kort geding van een aantal organisaties tegen de staat (juni 2018) over de Wiv 2017. 23 Het ging hier onder meer om de bevoegdheid
van de AIVD en de MIVD ongeëvalueerde gegevens in bulk te verstrekken aan buitenlandse diensten. Op dit onderdeel kwam de rechtbank tot het oordeel dat de regeling van de bevoegdheid voldoende waarborgen kent. Bij deze overweging noemt de rechtbank specifiek - hetgeen ook door de staat naar voren is gebracht - het vereiste van ministeriële toestemming zowel voor het aangaan van een samenwerkingsrelatie als voor de verstrekking van ongeëvalueerde gegevens. Het is opvallend te noemen dat op het moment dat deze uitspraak werd gedaan, de bevoegdheid om toestemming te verlenen voor de samenwerkingsrelaties van de AIVD waarbinnen ongeëvalueerde gegevens worden uitgewisseld al structureel gemandateerd was aan de DG-AIVD. Deze waarborg bestond dus in feite niet meer."
(CTIVD Toezichtsrapport, nr. 60, p. 12)
K. Ypma
Het kabinet heeft nog steeds plannen om de sleepwet aan te scherpen i.v.m. het referendum en de reactie van de 2e kamer hierop. Ik vermoed dat de AIVD dit wil “ontmoedigen” door niet aan de huidige zwakkere regels te voldoen en zo erop te wijzen dat scherpere regels helemaal niet haalbaar zijn. Ze maken zo slim gebruik van de toezichthouders die steeds weer moord en brand schreeuwen bij een nieuw rapport. Het is allemaal tactiek om toezicht te ontmoedigen en strengere regels te voorkomen.