Meta heeft aangekondigd advertenties te gaan tonen op WhatsApp. De advertenties die je op WhatsApp te zien krijgt, zijn gebaseerd op je data en online gedrag. Hiermee vergroot het Big Tech bedrijf alweer zijn macht en datamonopolie, ten koste van de privacy van gebruikers. Als er nog niet genoeg redenen waren om Signal te gebruiken in plaats van WhatsApp, dan moet dit toch wel doorslaggevend zijn.

Advertenties op WhatsApp

Meta is het moederbedrijf van zowel Instagram, WhatsApp en Facebook. Op Instagram en Facebook krijgen mensen al langer gepersonaliseerde advertenties te zien. Meta brengt het online gedrag van gebruikers in kaart door hen te volgen op hun eigen apps, maar ook op een aanzienlijk deel van de andere websites, via cookies. Doordat Meta zo veel over je weet, kunnen ze heel gerichte advertenties tonen, waarvan het waarschijnlijk is dat je er op zal klikken.

Op WhatsApp, ook van Meta, waren tot nu toe geen advertenties te zien. Ook hield Meta altijd vol dat data van WhatsApp gebruikers niet werd gebruikt om advertenties te personaliseren op andere apps. Dat is vanaf nu verleden tijd. Ook WhatsApp gaat advertenties tonen, bijvoorbeeld tussen 'updates' - de foto's en berichten die 24 uur zichtbaar zijn.

Die advertenties zijn niet gebaseerd op je WhatsApp-gesprekken, die zijn namelijk beschermd via end-to-end encryptie (alleen de verzender en ontvanger kunnen deze zien). Maar toch zullen de advertenties gepersonaliseerd zijn: volgens Meta zullen advertenties op WhatsApp gebaseerd zijn op "beperkte informatie". Dat omvat het land, de stad en de taal van jou als gebruiker, maar ook de kanalen die je volgt en de interactie met de advertenties die je ziet. Dat is een hele hoop informatie, en zeker niet "beperkt" te noemen zoals Meta zelf beweert. Bovendien kunnen advertenties ook gebaseerd zijn op de data van je andere Meta accounts (op Instagram en Facebook). Dit doet Meta naar eigen zeggen alleen wanneer mensen WhatsApp aan hun 'Account center' hebben toegevoegd.

De gevolgen voor WhatsApp gebruikers

Deze nieuwe ontwikkeling heeft gevolgen voor WhatsApp gebruikers. Het opvallendste verschil met de huidige situatie is dat je advertenties te zien krijgt op verschillende plekken in de app. Dat kan je gebruikservaring veranderen of verstoren. Volgens Meta tonen ze geen advertenties in je gesprekken zelf. Maar in 2016 zei de techreus ook dat ze überhaupt nooit advertenties zouden tonen in WhatsApp, en look where we are now. Ook wij toonden eerder aan dat Meta niet te vertrouwen is: in 2019 loog Facebooks lobbyist tegen leden van de Tweede Kamer. Een belofte van Meta is dus weinig waard.

De advertenties die je te zien krijgt, zijn gebaseerd op een hele hoop data. Dat betekent dat WhatsApp goed begrijpt welke advertentie ze wanneer en aan wie moeten tonen om iemand erop te laten klikken. Dit op tracking gebaseerde advertentiesysteem is zeer kwalijk, omdat je eigenlijk gemanipuleerd wordt om op een advertentie te klikken. Je kan het gebruik van jouw data voor die advertenties niet afwijzen, dus je hebt er ook nog eens niets over te zeggen. Bovendien wordt Meta alleen nog maar machtiger en rijker.

Wat jij kan doen

Deze ontwikkeling klinkt op zijn zachtst gezegd niet als een feestje voor WhatsApp gebruikers. We raden je dan ook wederom aan om (zo veel mogelijk) Signal te gebruiken in plaats van WhatsApp. Daarover lees je hier meer, maar nog even een korte samenvatting: Signal beschermt je privacy, is een stichting die niet aan haar gebruikers verdient en is open source. Op Signal geen advertenties en al helemaal geen datamacht of monopolie.

Zowel Signal als WhatsApp hebben enorme infrastructuur. Daar moet op een of andere manier voor betaald worden. WhatsApp introduceert daarom dit soort advertenties. Signal doet dat niet, maar ook Signal heeft geld nodig om te kunnen blijven voortbestaan. Dus als je Signal gebruikt, overweeg om te doneren aan Signal. Want daarmee voorkom je dat de app niet kan leveren, ophoudt te bestaan of alsnog de gebruiker op een geniepige manier moet monitizen.