Het werelwijde web begon als netwerk dat iedereen in directe verbinding met elkaar bracht. Inmiddels gaat een zeer groot deel van onze communicatie via een paar grote platformen, zoals Facebook, Google en Twitter. Deze miljardenbedrijven zijn veel te machtig geworden. Hoe hun keuzes tot stand komen is ondoorzichtig, terwijl hun beslissingen enorme gevolgen hebben voor mensen en samenlevingen.

Wat speelt er?

Grote Amerikaanse bedrijven als Facebook, Google en Twitter beheersen de basis voor de communicatie op het internet. Ze hanteren verdienmodellen waarbij het lijkt alsof ze gratis diensten leveren, maar ze vooral informatie over de gebruiker verhandelen.

Steeds vaker bieden ze bedrijven ook gelegenheid om het gedrag van gebruikers te beïnvloeden. De internetter wordt gemanipuleerd om op een bepaalde websiteGoogle en het gevecht om jouw tijd te blijven, reacties van anderen uit te lokkenNieuwsuur: Facebook gaat de fout in met politieke advertenties, en uiteraard om geld uit te geven.

Dat gebeurt door ouderwets te verleiden, maar het kan ook door de stemming van de gebruiker te beïnvloeden, want ons koopgedrag en stemgedrag veranderen als we vrolijker, onzekerder, enthousiaster of verdrietiger zijn. Maar diensten kunnen ook bepalen welke routesHey Google, waarheen leidt de weg? we nemen of welk nieuws we wel en niet lezen7 tips om uit de filterbubbel te breken. Waar voor deze bedrijven de grenzen liggen in de manipulatie, weten we vaak niet. Dergelijke ‘concurrentiegevoelige informatie’ geven ze niet graag vrij. Als de politiek probeert transparantie af te dwingen, verzetten de platformen zich daar met hand en tandFacebook vraagt om regels, maar saboteert het politieke proces tegen.

Wat doet Bits of Freedom?

In het nieuws zien we vaak de uitwassen van het beleid van deze bedrijven, zoals verspreiding van nepnieuws, het verwijderen van informatieWomen on Waves’ YouTube-accounts zijn dit jaar al drie keer verwijderd: wie heeft de touwtjes van jouw uitingsvrijheid in handen? of het lekken van data. Bits of Freedom wil zoveel mogelijk naar de oorzaken kijken,Het internet gezonder maken? Focus op het systeem, niet op de symptomen en de belangrijkste oorzaak van problemen die samenhangen met het internet, is de macht van Big Tech.

Het belangrijk dat we meer te kiezen krijgen. Dat grote bedrijven op het internet diverser worden en een minder grote machtspositie krijgen. Anders gezegd: er moeten meer Twitters, Googles en Facebooks komen, door andere aanbieders, met ook andere bedrijfsmodellen. En niet alleen commerciële aanbieders, maar ook platformen en diensten waarbij het belang van de gebruiker leidend is. Het denken met daarom niet beginnen vanuit de huidige situatie, maar vanuit de vraag: wat willen we nu eigenlijkhttps://www.bitsoffreedom.nl/2019/05/28/om-het-probleem-facebook-op-te-lossen-moeten-we-facebook-even-helemaal-vergeten/?

Bij voorkeur wordt het dan ook mogelijk om tussen diensten onderling te communiceren, zodat je met bijvoorbeeld ook met Signal berichten kunt sturen naar Whatsappers, of Skype-gebruikers kunnen praten met Facetime-gebruikers. Zolang we niet op dat punt zijn, is het belangrijk dat zulke diensten voorspelbaar handelen. Het moet vooraf helder zijn wat zo’n dienst acceptabel acht en wat niet. Ook mogen de diensten niet zomaar informatie verwijderen als een overheid, bedrijf of andere gebruiker het vraagt. Zoiets vereist zorgvuldige procedures met bezwaarmogelijkheden, anders ontstaat censuur en willekeur.

Afgelopen maanden zette Bits of Freedom zich, met veel organisaties en burgersBezorgde burgers bestoken Europees Parlement over artikel 13, in voor het tegenhouden van Artikel 13, een omstreden onderdeel van de nieuwe Europese Auteursrechtenrichtlijn. Die richtlijn moest de positie van kunstenaars en andere makers van creatief werk verbeteren. Het is echter op een erg onverstandige manier opgesteld. De uitkomst is dat Big Tech er alleen maar sterker van wordt. Tot onze grote teleurstelling heeft een meerderheid van het Europees Parlement ‘ja’ gezegd tegen dit pakketEuropees Parlement stemt voor #artikel13. En nu?. De nationale regeringen, waaronder de Nederlandse, moet de richtlijn nu omzetten naar wetgeving. Wij doen ons best dit proces ten goede te beïnvloeden, en houden je hiervan op de hoogte in dit dossier.

Podcast: Insert User

Insert User is een zesdelige podcastserie waarin we de rol van startups in onze maatschappij onder de loep nemen. Wie zijn die ondernemers die onze toekomst willen bepalen? Welke visie hebben zij voor ogen? En welke rol nemen wij hier nog in als gebruiker van hun dienst of product?

Samen met oprichters van de meest succesvolle Nederlandse startups, hoogleraren, activisten en filosofen zoeken we antwoord op de vraag hoe het beter kan. Hoe stellen we de gebruiker centraal in de diensten en producten van onze toekomst?

We hebben dit project gemaakt in samenwerking met ontwerpbureau Studio SpomenikStudio Spomenik is gespecialiseerd in nieuwe media onderzoek, digitale strategie en interactie.. Voor het project ontvingen wij een financiële bijdrage van het SIDN fondsHet SIDN fonds stelt geld ter beschikking ter bevordering van een sterk, open en toegankelijk internet.. WeTransfer was hier onze mediapartner.