Tijdens de Big Brother Awards was er dit jaar extra aandacht voor de positieve impact van voorvechters van onze internetvrijheid. De zogenoemde Felipe Rodriquez Award - naar één van de oprichters van XS4ALL en grondlegger van de digitale burgerrechtenbeweging in Nederland - ging dit jaar naar maar liefst vijf winnaars. Met deze prijs willen we anderen inspireren en motiveren om samen werk te maken van onze digitale rechten. We lichten dan ook graag de winnaars één voor één voor je uit in deze interviewreeks. Deze keer aan het woord: Wido Potters, operationeel directeur bij internetaanbieder BIT. Hij won de prijs omdat hij steeds weer laat zien dat je ook vanuit het bedrijfsleven op kunt komen voor mensenrechten.

Over Wido Potters

Wido Potters werkt bij BIT, een zakelijke internet service provider die aan kwaliteitsbewuste organisaties levert. Wido is al jarenlang betrokken bij veel gesprekken tussen de overheid en de digitale infrastructuur branche over onderwerpen die raken aan internetvrijheid - en daarmee aan mensenrechten. Daarbij heeft hij niet alleen oog voor het bedrijfsbelang, maar ook voor het belang van de gebruikers van het internet en hun rechten. Onder Wido's leiding sleepte BIT samen met anderen, de vertegenwoordiging van de Europese regeringen voor het Hof van Justitie van de Europese Unie. Die zaak gaat over het zonder tussenkomst van een rechter of parlement afdwingen dat internet-toegangsproviders de toegang tot Russische staatsmedia blokkeren. Volgens de eisers past het niet in een democratische rechtsstaat dat een politieke instantie beslist welke informatie wij wel of niet tot ons kunnen nemen. We prijzen Wido hiervoor, omdat dit puur vanuit een bedrijfseconomisch belang misschien niet de belangrijkste stap zou zijn, maar vanuit het perspectief van e bescherming van onze democratie en vrijheden juist wel. Wido koos ervoor om die laatste te beschermen.

We bedanken Wido, voor het laten zien dat je tegelijkertijd voor bedrijfsbelangen én mensenrechten op kunt komen. We hopen dat deze prijs voor iedereen een reminder is dat je ook in een commerciële omgeving voor mensenrechten kunt staan.

Wat heeft je aangezet tot deze actie?

"Toen ik in 2006 bij BIT begon was de actie 'bezwaarplicht' net afgelopen. Dat was een gezamenlijk initiatief van XS4ALL, Bits of Freedom en BIT om de verplichte bewaarplicht van communicatiegegevens van klanten van tafel te krijgen. Die actie leidde niet direct tot resultaat, maar jaren later haalde de rechter alsnog een streep door die verplichting in een rechtszaak die door een handvol providers was aangespannen. De bezwaarplicht-actie illustreert dat het opkomen voor digitale rechten bij BIT in het bloed zit.

Sindsdien heb ik mij namens mijn werkgever en vaak samen met allerlei andere providers en organisaties uitgesproken over en ingezet voor onze online privacy. In de loop der jaren hebben we onder andere gepleit voor bevordering van encryptie en transparantie én duidelijkheid rondom bevragingen door overheden. Bovendien hebben we gestreden tegen afluisterwetgeving en censuur."

Hoe kijk je erop terug?

"Onze inzet heeft wisselend succes gehad en het resultaat heeft vaak lang op zich laten wachten. Daar zou je afgestompt door kunnen raken. Maar het voorbeeld van de bewaarplicht laat zien dat het loont om een lange adem te hebben. In 2015 lukte wat tien jaar daarvoor niet lukte: de bewaarplicht werd afgeschaft. Bescherming van mensenrechten vergt continue inzet en dat is alleen op te brengen als je dat samen met anderen doet. Gelukkig wordt het ook steeds eenvoudiger om coalities te smeden die samen willen strijden voor de goede zaak. Het maatschappelijk debat over hoe het internet vrij, open en veilig te maken en houden wordt steeds vaker, op meer plekken en door meer mensen, gevoerd."

Wat kunnen we de komende tijd van jou verwachten?

"Wij zijn aangesloten bij of initiatiefnemer van een aantal acties die het internet op termijn hopelijk beter maken. Ik zal twee voorbeelden noemen:

Samen met onder andere A2B Internet, Freedom Internet en de Nederlandse Vereniging van Journalisten zijn we de Freedom Of Information Coalition (FOIC) gestart. FOIC heeft een zaak bij het Europees Hof aanhangig gemaakt die de verplichte blokkade van onder andere RT en Sputnik aanvecht. Uiteraard dragen we de walgelijke propaganda van deze Russische media geen warm hart toe. De coalitie spreekt zich uit tegen de manier waarop het blokkadebesluit tot stand is gekomen, want daar is geen democratisch proces of onafhankelijke juridische toets aan vooraf gegaan. We willen voorkomen dat de Europese regeringsleiders bij gelegenheid opnieuw kunnen besluiten om hen onwelgevallige media zonder inspraak door parlement of rechter te censureren.

Daarnaast zullen we komende jaren werken aan versterking van onze Europese, digitale soevereiniteit. In een consortium met AMS-IX, i3D.net, Info Support en TNO ontwikkelen we technologie die een federatieve cloud mogelijk moet maken (een structuur waardoor clouds van verschillende organisaties als één grote cloud kunnen opereren). Cloudfederatie zal leiden tot meer keuzemogelijkheden en de Europese afhankelijkheid van Amerikaanse hyperscalers (grote cloud providers) verminderen. Toegang tot data van Europese burgers en organisaties door de Amerikaanse diensten via de CLOUD Act zal hierdoor beperkt worden. Het project is ambitieus, maar hard nodig en daarom zeker de moeite waard.

Wat zou je graag willen meegeven aan mensen die in eenzelfde positie zitten als jij?

Een vorige winnaar van de Felipe Rodriquez Award, Marleen Stikker, heeft betoogd dat het internet stuk is, maar ze heeft ook beschreven dat het gerepareerd kan worden. Ik geloof dat ook. Er is veel om voor te vechten. En je hoeft daar niet alleen voor te strijden, doe dat met anderen. Het is een cliché, maar dat maakt het niet minder waar: alleen ga je sneller, maar samen kom je verder. We zullen ver moeten komen omdat er veel op het spel staat. Verder zou ik willen oproepen om je uit te spreken als ergens onze digitale rechten geschonden worden of geschonden dreigen te worden. Je zal zien dat je niet alleen staat en dat je medestanders hebt. Trek waar mogelijk samen op en help elkaar, vooral als resultaat lang uitblijft. Dat resultaat komt er uiteindelijk wel.

Lees de volledige reeks