Welke bescherming missen we in dit voorstel?
Allereerst is de verwoording van het verbod erg specifiek, en laat het vele soorten biometrische surveillance buiten beschouwing. Die vallen dus allemaal niet onder het verbod. Denk bijvoorbeeld aan deze soort surveillance voor commerciële doeleinden. Hiermee lijkt het wetsvoorstel vormen van biometrische massasurveillanceLees hier de inventarisatie die we met de Reclaim Your Face groep van biometrische surveillance in de Europese Unie hebben gemaakt toe te staan die minimaal op gespannen voet staan met de fundamentele rechten en vrijheden die in bestaande Europese wetgeving zijn verankerd.
Ook staan er meteen uitzonderingen op het verbod geformuleerd die nog aardig wat ruimte laten. Bijvoorbeeld voor het gericht zoeken naar een potentieel slachtoffer van criminaliteit, preventieve inzet wanneer er sprake is van een dreiging ten opzichte van de fysieke veiligheid van een persoon of het zoeken van iemand die verdacht wordt van een zwaarder misdrijf. Wel worden er bij deze uitzonderingen vereisten geformuleerd zoals beperkingen in tijd, plaats en gerichtheid op personen.
Daarnaast is het verbod expliciet beperkt tot real time systemen. Dat betekent dat bijvoorbeeld gezichtsherkenning die wordt toegepast op de beelden die zijn opgenomen door 'normale' camera's in de openbare ruimte niet onder het verbod vallen. Daarmee is het verbod dus niet van toepassing op CATCHLees hier wat we eerder schreven over CATCH, het systeemLees hier het artikel van Vice over gezichtsherkenning op de Nederlandse straten dat de Nederlandse politieLees hier wat wij eerder zeiden over CATCH gebruikt, maar valt dat enkel binnen het hoge risico regime.
En beperkt het verbod zich tot biometrische identificatie. Dat is een erg beperkte formulering. De Europese toezichthouder op gegevensbescherming heeft eerder gezegd dat iemand onderscheiden van andere mensen hier ook onder valt. Maar dat lijkt in het voorstel niet te worden meegenomen. Dit zet de deur open voor mogelijk discriminatoire praktijken als het categoriseren of selecteren van mensen op basis van uiterlijke kenmerken. Ook zegt het niets over het volgen van mensen in de publieke ruimte zonder dat dit gericht is op hen identificeren.
Tot slot schuilt er gevaar in de vage bewoordingen. Het verbod geldt nu ten aanzien van systemen die worden ingezet zonder voorafgaande kennis van de gebruiker van het systeem over of de persoon waar de inzet zich op richt aanwezig zou zijn en geïdentificeerd kan worden. En als je hier de draad kwijtraakt is dat niet gek, dat doen wij ook een beetje.