Samen met acht organisaties, en op initiatief van AI Forensics, dienen we vandaag een klacht in over X. Onderzoek toont aan dat adverteerders hun advertenties op X kunnen richten op of afschermen van gevoelige persoonsgegevens, zoals politieke overtuiging, etniciteit en seksuele oriëntatie. Dat is sinds de invoering van de Europese platformwet, de Digital Services Act, verboden.

Onderzoek

Onlangs publiceerde AI Forensics het onderzoek When personal becomes profitableCheck hier het onderzoek van AI Forensics!. Het onderzoek gaat in op de targeting opties van X. Targeted advertising is het gericht tonen van advertenties aan mensen of doelgroepen op basis van hun persoonlijke gegevens, zoals surfgedrag, locatie of voorkeuren. Een van de opties die adverteerders krijgen bij X, is "keyword targeting". Dat maakt het om mensen te bereiken op basis van trefwoorden in hun zoekopdrachten, recente berichten en berichten waar ze interactie mee hebben. Adverteerders kunnen trefwoorden uitkiezen waar ze advertenties op willen richten of juist trefwoorden uitsluiten van advertenties.

AI Forensics ontdekte bijvoorbeeld dat Shein (de fast fashion webshop) advertenties op X plaatste die gericht waren op gebruikers met interesse in een Franse extreem-linkse partij en extreem-linkse leider. Oliemaatschappij Total Energies plaatste advertenties waarin gebruikers met interesse in politieke denkers uit de ecologie werden uitgesloten. Fastfoodketen McDonalds plaatste advertenties waarin gebruikers die geïnteresseerd waren in de vakbond van McDonalds werden uitgesloten, evenals gebruikers die geïnteresseerd waren in antidepressiva en zelfmoord.

De wet en de klacht

In de Digital Services Act (DSA) is in artikel 26 bepaald dat advertenties op platformen niet gericht mogen zijn op gevoelige persoonsgegevens. Dat zijn gegevens die bijvoorbeeld gaan over etniciteit, religie of politieke oriëntatie. Het is heel goed dat dat verboden is, advertenties die gericht zijn op dergelijke intieme gegevens, werken namelijk discriminatie in de hand. Volgens ons en de andere partijen die de klacht indienen, houdt X zich niet aan die regel in de wet door targeting op basis van trefwoorden mogelijk te maken. Daardoor kunnen adverteerders toch advertenties richten op mensen met een bepaalde politieke opvattingen of gezondheidsgegevens, zoals blijkt uit het onderzoek van AI Forensics.

De klacht is gezamenlijk ingediend door AI Forensics, Global Witness, European Digital Rights (EDRi), Stichting Bits of Freedom, Gesellschaft für Freiheitsrechte e.V. (GFF), VoxPublic, Panoptykon Foundation, Centre for Democracy and Technology Europe, en Entropy bij een aantal bevoegde instanties.

Eerder dienden we al een klacht in over LinkedIn, omdat zij volgens ons een inbreuk maakte op dezelfe regel uit de Digital Services Act. Op LinkedIn konden adverteerders hun advertenties richten op groepsnamen die gevoelige gegevens bevatten. Na het indienen van die klacht, en een aankondiging van de Europese Commissie werden onze suggesties snel overgenomen. We zijn er van overtuigd dat X de wet overtreedt en gaan er dan ook van uit dat er ook bij deze klacht snel actie wordt ondernomen door de toezichthouders om de overtreding te stoppen.