Zes Europese lidstaten, waaronder Nederland, stelden kritische vragen over de juridische houdbaarheid van een voorstel voor een uploadfilter om illegale uploads tegen te gaan. Terechte vragen. Nu die vragen zijn beantwoord kunnen we slechts één conclusie trekken: Nederland moet standvastig om meer duidelijkheid vragen.

De dood van memes

De Nederlandse regering is nogal kritisch over het voorstel van de Europese Commissie om de regels rondom de handhaving van het auteursrecht aan te scherpen. En terecht, want wat de Europese Commissie voorstelt is niets anders dan een uploadfilter: elk van je uploads wordt dan gefilterdParodieën straks een zeldzaamheid op het internet op basis van een lijst filterregels aangeleverd door rechthebbenden. En omdat zo'n filter veel te grof werkt, kan jij straks geen memes of parodieën meer bekijken of delen.

Sommige lidstaten zijn terecht kritisch

De kritische vragenOnze regering blijkt bijzonder kritisch op het uploadfilter van zes lidstaten, waaronder Nederland, gaan over de juridische houdbaarheid van de voorgestelde regels. De Europese Commissie wil namelijk een wet introduceren die conflicteert met bestaande wetgeving, die haaks staat op eerdere uitspraken van de hoogste Europese rechters én die strijdig is met een Europees mensenrechtenverdrag. De vragen aan de juristen van de regeringen van alle lidstaten (de "Council Legal Service") waren geheim, maar lekten eerder uit.

Het is niet wat het is, maar wat dan wel?

Het is duidelijk dat die juristen er rekening mee hebben gehouden dat hun antwoorden, ondanks dat deze gewoonlijk geheim zijn, zouden lekken. En - geen verrassing - dat zijn ze ook. De beantwoordingGortdroogheidsalert! Lees hier zelf de antwoorden van de juristen laat vermoedelijk ook daarom aan helderheid te wensen over. De antwoorden zijn vooral voer voor nieuwe vragen. Wat de juristen nu zeggen komt, in het kort en ietwat gechargeerd, erop neer dat het verplichten van een uploadfilter dat alle uploads moet filteren niet toegestaan is, en dus dat dit voorstel dat ook niet voorstelt. Maar hoe je het voorstel dan wel moet lezen, laat men in het midden.

Ceci n'est pas une pipe

De redenering van de Council Legal Service is dat het voorstel alleen het doel van de regels beschrijft: voorkomen dat auteursrechtelijk beschermde filmpjes en muziek zonder toestemming geüpload worden. Hoe dat moet gebeuren zegt het voorstel niet. Een filter dat op basis van "content recognition software" de inbreukmakende uploads er uit moet filteren, zou slechts één van de manieren zijn waarop dat zou kunnen. Welke methode uiteindelijk gekozen wordt is aan de provider zelf. En die methode moet de rechten van iedereen respecteren. Anders gezegd, het voorstel moet je lezen als 'providers en platformen zijn straks verplicht om alle illegale uploads te filteren, maar een systeem dat alle uploads filtert is illegaal, dus dat is het niet.' Snap jij het nog? Wij niet.

Gedwongen om door hoepels te springen

Ook op andere kritiekpunten zijn de juristen niet erg helder. Eén van de grote problemen is dat zo'n geautomatiseerd uploadfilter de context van een upload niet kan herkennen. Het filter maakt geen onderscheid tussen het illegaal uploaden van een stukje film en het legaal parodiëren of citeren van datzelfde filmpje. Dat is dus een grote inbreuk op jouw vrijheid van meningsuiting, omdat je dan nooit meer een meme of parodie kunt uploaden. De Council Legal Service lijkt nu te zeggen: in het voorstel worden providers en platformen verplicht om een klachtenprocedure voor ten onrechte geblokkeerde uploads in te richten en dus is er geen probleem. Dat is natuurlijk kul: het kan niet zo zijn dat je eerst door allerlei hoepels moet springen voordat je iets legaals ook echt gepubliceerd krijgt.

Dat vraagt om nieuwe vragen

Het is zeer onverstandig om nu akkoord te gaan met nieuwe Europese regels voor een uploadfilter die vroeg of laat door een rechter ongeldig worden verklaard. De Nederlandse regering verdient daarom lof voor haar kritische houding. De vragen die zij en vijf andere lidstaten stelden zijn meer dan terecht. De antwoorden van de Council Legal Service laten echter veel vragen over de precieze invulling van het voorstel onbeantwoord. En dus is te hopen dat de Nederlandse regering blijft doen wat het al deed: kritische vragen stellen.