Sociale media in verkiezingstijd
In deze aflevering praten we met Rejo en Evelyn over je informatievoorziening in tijden van verkiezingen. Hoe zorg je dat je goed geïnformeerd naar de stembus gaat? Evelyn deelt alvast twee kieswijzers.
In deze aflevering praten we met Rejo en Evelyn over je informatievoorziening in tijden van verkiezingen. Hoe zorg je dat je goed geïnformeerd naar de stembus gaat? Evelyn deelt alvast twee kieswijzers.
Kieswijzer voor nerds
Evelyn tipt twee kieswijzers. De eerste richt zich op — volgens de makers — ‘nerdy’ thema’s als privacy, digitalisering en klimaat: nerdwijzer.nl.
De tweede is de kieswijzer van de Volkskrant, die kijkt naar het stemgedrag van partijen in de afgelopen jaren (en dus niet naar wat ze beloven in campagnes): Volkskrant Stemchecker 2025.
Big Tech als nieuwsfilter
Voor 60 procent van de jongeren tussen 18 en 34 jaar zijn grote platformen de belangrijkste bron van nieuws. Steeds vaker gebruiken mensen ook chatbots om zich te informeren: inmiddels 1 op de 20 Nederlanders, en onder jongeren zelfs 11 procent. Dat is te lezen in het Digital News Report 2025. In dat geval bepaalt Big Tech wat je ziet en dus ook wat je níet ziet.
Evelyn verwoordt het zo: “Op sociale media weet je niet waarom je bepaalde informatie ziet, wie die keuze voor jou maakt of waarom die voor jou is uitgekozen. Je beslist er zelf niet actief over en daardoor consumeer je nieuws veel passiever.” Rejo vult aan: “Bij een krant weet je waarvoor je kiest. Bij Meta weet je dat niet. Je kunt geen redactie bellen en geen ombudsman aanspreken. Daar spelen hele andere belangen.”
Algoritmes kleuren je wereldbeeld
Algoritmes bepalen welke stemmen je vaker hoort en welke juist niet. Het risico is dat je wereldbeeld steeds smaller wordt. Dat is extra gevaarlijkVandaar onze rechtszaak tegen Meta, die we wonnen! tijdens verkiezingen, waarin je als goed geïnformeerde burger een brede afweging moet kunnen maken.
Rejo geeft een voorbeeld: “Als jij in je feed vooral berichten ziet over schietpartijen in jouw stad, met bloederige beelden en heftige beschrijvingen, dan kan het zijn dat je angstiger de straat op gaat. Dat is dan immers zoals jij denkt dat de wereld om je heen is. Wellicht krijg je niet te zien dat het aantal geweldsincidenten juist daalt. Dan mis je dus een cruciaal stuk context. En die context bepaalt wél hoe jij de wereld ervaart.”
Meta hanteert inmiddels een verbod op politieke advertenties. Maar welke stemmen het platform versterkt en hoe dat de wereldbeelden van gebruikers beïnvloedt, blijft ondoorzichtig en nauwelijks te controleren. Beïnvloeding kan dus ook plaatsvinden zonder expliciete politieke advertenties.
Hoe kom je los uit de filterbubbel?
Een goed geïnformeerde kiezer gebruikt meerdere bronnen naast elkaar. Kijk dus niet alleen naar je sociale media feed, maar ook naar het journaal, een krantenapp of artikelen van experts. Het helpt om bewust andere perspectieven op te zoeken: lees eens een andere krant dan je gewend bent, of luister een andere nieuwspodcast. Zo doorbreek je je filterbubbel en krijg je een eerlijker beeld van de werkelijkheid. Evelyn vat het zo samen: “Misschien wat minder tijd besteden aan sociale media is eigenlijk een heel goed idee. En nog meer dan anders letten op waar je aandacht naartoe gaat.”
Dit was een speciale aflevering rondom de verkiezingen. Ons reguliere seizoen — seizoen 7 alweer — start begin november.
Volg ons op de voet...
Let op! Nu volgen wat linkjes naar Big Tech!
Volg jij Bits of Freedom al? Bijvoorbeeld op Mastodon, Bluesky, Instagram of LinkedIn?
De podcast vind je in jouw favoriete podcastapp. Bijvoorbeeld op Spotify of Apple Podcasts.
Wil je niks te maken hebben met Big Tech? Abonneer je dan gewoon op onze podcastnieuwsbrief: