Er is de laatste tijd, terecht, veel te doen om huisbezoeken van de politie aan activisten. Mensen worden naar aanleiding van een demonstratie of een post op sociale media thuis door de politie bezocht. Dit is een intimiderende praktijk waardoor mensen zich onveilig voelen om bij te dragen aan het publieke debat. Daarmee schaadt het niet alleen deze mensen, maar verliezen we allemaal.

Deze bezoekjes zijn geen incident

Stel, je maakt gebruik van je recht om te demonstreren en een week later staat de politie op je stoep. Klinkt eng, en dat is het ook. Toch gebeurt het regelmatig in Nederland. Zo staat de teller van alleen al de meldingen bij XR sinds 2022 op 35. En het zijn niet alleen klimaatactivisten die ermee te maken krijgen. Maar hoe komt de politie tot zo'n huisbezoek? De politie gebruikt steeds meer digitale surveillance middelen om te monitoren wie zich bezighoudt met demonstraties. Zo monitort zij sociale media en infiltreert zij in appgroepen. Vervolgens maakt zij daar registraties van. Het online delen van een aankondiging Lees meer over deze methodes in dit onderzoek van Amnesty voor een demonstratie kan al voldoende zijn voor de politie om je adres op te vragen en aan te bellen.

Intimidatie is schadelijk voor de democratie

We moeten niet denken dat de personen die door de politie worden bezocht de enige zijn die hier last van hebben. Er gaat een enorm chilling effect uit van deze intimiderende praktijk. Dat wil zeggen dat het voor mensen veel enger, en dus moeilijker, wordt om deel te nemen aan een demonstratie. Ook al willen die mensen dat misschien wel. Een huisbezoek als gevolg geeft een sterk signaal af dat het gezag demonstraties afkeurt, en werpt een enorme drempel op. Immers, jij wilt voorkomen dat de politie bij jou aanklopt.

En het doet nog meer. Ook het delen van een oproep voor een demonstratie, een post met jouw politieke mening of een andere bijdrage aan het publieke debat wordt erdoor bemoeilijkt. Voordat je je bijdrage aan het publieke debat de wereld in slingert, zwak je het misschien toch nog net even iets af. Immers, de politie leest mee. En jij wilt voorkomen dat zij straks bij jou op de stoep staan. Zo voorkom je dan misschien wel dat de politie aan je huis komt, maar zit de politie wel al in je hoofd. Het wordt steeds moeilijker voor mensen om zich uit te spreken.

Om een gezond publiek debat te behouden is het belangrijk dat burgers zich veilig voelen hun mening te uiten. Dat lukt niet als de politie meeleest, monitort en er een dreiging is dat zij bij je thuis langs kunnen komen als je een oproep voor een demonstratie deelt. Als de politie werkelijk wil werken aan veiligheid van burgers die gebruik willen maken van hun recht op vrijheid van meningsuiting en recht op demonstratie moet zij simpelweg ruimte laten voor de burger om dat vrij en veilig te doen.