Een eerlijk spel, zonder spelregels
Het Ministerie van Binnenlandse zaken heeft een gedragscode ontwikkeld voor de Tweede Kamerverkiezingen 2021. Die roept alleen partijen op om zich vooral aan de regels van platformen te houden tijdens verkiezingen. En als je zelfs dat niet wilt? Ook prima hoor.
Liever niet meedoen aan een eerlijke campagne? Geen probleem!
In de gedragscode Transparantie Online Politieke Advertenties van het Ministerie van Binnenlandse Zaken worden politieke partijen vriendelijk gevraagd niet te liegen, te manipuleren of haat te zaaien. Politieke partijen die dat zien zitten mogen vrijwillig de gedragscode ondertekenen. Liever niet? Geen probleem! De gedragscodeDownload de gedragscode hier is namelijk, zoals het zelf zegt “in geen enkel opzicht een wettelijk kader”. In de begeleidende brief bij de gedragscode wordt ook aangegevenDe Kamerbrief 'Voortgang maatregelen tegen desinformatie richting Tweede Kamerverkiezing wie bedankte voor de eer om de gedragscode te ondertekenen. Dat waren twee van de dertien politieke partijen die de Tweede Kamer nu telt, namelijk de Partij Voor de Vrijheid en het Forum voor Democratie. Ook internetdiensten zijn uitgenodigd de gedragscode te ondertekenen. Snap, Facebook, Google en TikTok hebben daar gehoor aan gegeven.
Politieke partijen worden in de gedragscode opgeroepen “zich strikt te houden aan het advertentiebeleid van online platforms”. Geen wonder dus dat de platformen daar maar al te graag een krabbel onder zetten. We pleiten er al jaren voor dat de politiek met wet- en regelgeving komt waar de platformen zich aan moeten houden. Door gebrek aan daadkracht ligt de lat nu wel erg laag. Zo laag dat het ook wel best is als politieke partijen beloven zich te houden aan de regels van platformen.
Facebook verzekerde de Tweede Kamer al in 2019 dat alleen in een land politiek geadverteerd kan worden als je in dat land woont. Een keiharde leugen, toonden wij aan.
Waar blijft die wetgeving?
Dat zijn dus dezelfde platformen die met valse beloften komen over maatregelen die ze treffen om verkiezingen veiliger te maken. Zo verzekerde Facebook de Tweede KamerKijk hier het fragment terug al in 2019 dat alleen in een land politiek geadverteerd kan worden als je in dat land woont. Een keiharde leugen, toonden wij aan. Daarop reageerden KamerledenKamerleden boos na onthulling Bits of Freedom dat het afgelopen moest zijn met zelfregulering, want de beloften van Facebook bleken geen knip voor de neus waard. Maar wetgeving is er twee jaar later nog steeds niet en inmiddels zitten we midden in een campagneperiode die digitaler is dan ooit.
Een leidraad voor goed gedrag
Alles lijkt te zijn gericht op het spelen van een eerlijk spel, of zoals de gedragscode het noemt: “een leidraad voor goed gedrag”. Ook de Autoriteit Persoonsgegevens herinnert In hun 'Handleiding Privacy Politieke Campagnes"politieke partijen eraan dat ze zich moeten houden aan privacyregels. Zo wijst de toezichthouder er op dat gegevens over iemands politieke voorkeur extra bescherming geniet. Maar die regels weerhielden Forum voor DemocratieZo bleek uit onderzoek van Brandpunt eerder ook niet om ledeninformatie te delen met Facebook. De vraag is nu of er naast bewustwording en een beroep op een eerlijk geweten ook gehandhaafd zal worden.
Een korte cursus en grondig debat
Ondertussen zijn kiezers die op platformen bestookt worden met politieke advertenties nog steeds niet geholpen. Maar gelukkig zijn er toch manieren om jezelf wat bewuster te maken van hoe je online beïnvloed wordt. Wij hebben daarvoor de Korte Cursus Manipulatie ontwikkeld.Volg hier de Korte Cursus Manipulatie!
En hopelijk kiezen we voor politieke partijen die wel in staat zijn de platformen te reguleren. Wil je weten hoe verschillende politieke partijen denken over de rol van technologie in onze samenleving? Volg woensdag 3 maart het digitale verkiezingsdebatDat organiseren we samen met Waag, Open State Foundation en Amnesty International dat we organiseren.