We hebben een kort geding tegen Meta aangespannen. We eisen dat Meta gebruikers van Instagram en Facebook de mogelijkheid biedt om te kiezen voor een tijdlijn die niet gebaseerd is op profilering. Waarom is dat belangrijk?

De informatie die je krijgt vormt je wereldbeeld

De informatie die je voorgeschoteld krijgt, bepaalt hoe je de wereld ziet. Als je vaak en gedetailleerd hoort over schietpartijen in je stad of dorp, maar nauwelijks over de statistieken die juist een daling van geweld laten zien, zullen veel mensen met meer angst over straat gaan. Het maakt dus een groot verschil welke berichten je ontvangt.

Voor veel mensen is sociale media de belangrijkste nieuwsbron. Wat deze platformen tonen, heeft daarom veel invloed op ons wereldbeeld. Deze impact is niet alleen theoretisch. We kennen allemaal de verhalen van tienermeiden die zich slechter over zichzelf gingen voelen door het gebruik van sociale media. Misschien herinner je je de rol van platformen bij het geweld tegen de Rohingya in Myanmar. En niet voor niets wordt onderzoek gedaan naar de rol van TikTok bij de plotse opkomst van een extreemrechtse politicus in Roemenië.

Een diversiteit aan perspectieven is nodig

Een gezond publiek debat vraagt om verschillende meningen, standpunten en invalshoeken. Als het publieke debat slechts geïnformeerd wordt door één bron, missen we die variatie. Denk aan kranten: bij een bomaanslag verschijnt het nieuws in alle kranten, maar elke krant belicht een ander aspect; het menselijk verhaal, de geopolitieke oorzaken of de economische gevolgen. Geen enkel perspectief is per definitie goed of fout; het publieke debat heeft ze allemaal nodig. Als lezer moet je zelf kunnen kiezen welk perspectief je wilt lezen.

Wat trouwens ook fijn is: het perspectief van elk van die kranten is transparant. Als je je abonneert op het Financieel Dagblad, dan weet je met welke insteek je het nieuws voorgeschoteld krijgt. En als je kiest voor Het Parool, dan weet je ook waar de focus ligt. Bij sociale mediaplatformen is dat onduidelijk. En zo zijn er nog meer, voor het goed functioneren van het publiek debat, verschillen: de redactie van een krant is aanspreekbaar en klachten kun je voorleggen aan een ombudsvrouw of -man, om maar wat te noemen.

Keuzevrijheid tijdens verkiezingen

Tijdens verkiezingen is die keuzevrijheid extra belangrijk. De vorige verkiezingen werden gewonnen door een partij die bijna niets had geïnvesteerd in online advertentiecampagnes. Andere partijen hadden miljoenen aan de grote technologiebedrijven overgemaakt. Dat suggereert dat dure advertenties veel minder effect hebben dan marketeers ons soms doen geloven. Maar het laat ook zien dat de partijen die veel radicale of omstreden boodschappen delen die veel emoties oproepen, hun bereik niet hoeven te kopen. Voor meer genuanceerde boodschappen is het moeilijker om een groot publiek te bereiken - betaald of onbetaald.

Nu staan er weer onverwachts snel verkiezingen in Nederland voor de deur. Niemand heeft zich daarop goed kunnen voorbereiden. Dat geldt voor jou als kiezer, voor politieke partijen, maar net zo goed voor de toezichthouders die waken over eerlijke verkiezingen. Het is belangrijk dat jij nú grip krijgt op je informatiedieet. En omdat er geen tijd te verliezen is, is Bits of Freedom naar de rechter gestapt. Niet omdat we het leuk vinden, maar omdat het de enige oplossing lijkt.

Wat jij moet kunnen kiezen

Het is essentieel dat jij als gebruiker zelf kunt bepalen welke informatie je te zien krijgt. En al helemaal als platformen daartoe wettelijk verplicht zijn. We hebben de wijsheid niet in pacht. We zeggen niet dat de ene tijdlijn beter is dan de andere. Maar we vinden wel dat die keuze niet bij Meta hoort te liggen. Die keuze is aan jou.