We hebben een kort geding tegen Meta aangespannen. We eisen dat Meta gebruikers van Instagram en Facebook de mogelijkheid biedt om te kiezen voor een tijdlijn die niet gebaseerd is op profilering. In een steunbetuiging schrijft EU DisinfoLab: "Met de naderende verkiezingen in Nederland is het juridisch mogelijk en politiek noodzakelijk dat de Nederlandse rechtbank uitspraak doet over deze overduidelijke schending van de wet."

Waar gaat de rechtszaak over?

Bits of Freedom klaagt Meta aanLees hier meer over de rechtszaak  voor het schenden van de Digital Services Act (DSA). Deze wet is bedoeld om gebruikers van online platformen controle en autonomie terug te geven. Bijvoorbeeld door hen meer controle te geven over hun tijdlijn.

Bij het bepalen welke inhoud gebruikers te zien krijgen, stellen dominante platformen hun eigen belangen voorop: het verkopen van advertenties op basis van de interesses en het gedrag van gebruikers. Ze proberen gebruikers aan het scherm gekluisterd te houden door hen steeds extremere informatie te tonen. De tijdlijn gebaseerd op gebruikersprofielen is daarom als standaard ingesteld.

Gelukkig hebben gebruikers recht op een alternatief voor deze profilerende tijdlijn. Bijvoorbeeld een tijdlijn die alleen de content van mensen en organisaties toont die zij volgen, in chronologische volgorde. Het probleem? Meta geeft gebruikers niet de optie om deze standaard als voorkeur in te stellen. Bovendien maakt Meta het onnodig lastig deze tijdlijn te vinden en te gebruiken. Dit is in strijd met de DSA.

Waarom is dit relevant?

Alexandre Alaphilippe, Executive Director van EU DisinfoLab, legt uit:

"Het niet naleven van de wet ontneemt gebruikers de mogelijkheid om zichzelf te beschermen tegen manipulatie van hun informatiedieet door de door marketing gedreven platformen van Meta. Bovendien, en vandaar onze steun voor deze juridische procedure, ontneemt de schending gebruikers op willekeurige wijze het recht om zichzelf te beschermen tegen manipulatie van aanbevelingssystemen door derden.

Met name kwaadwillende actoren zijn bedreven in het misbruiken van aanbevelingssystemen om platformen te verstoren en om zo verkiezingen te beïnvloeden. Dit is keer op keer aangetoond. Het heeft zelfs geleid tot de ongeldigverklaring van de eerste ronde van de Roemeense presidentsverkiezingen. Aangezien de commerciële drijfveren achter aanbevelingssystemen duidelijk zijn, zal het altijd een triviale zaak zijn om ze te voorspellen en dus te misbruiken."

Wat nu?

De zitting staat gepland op 22 september 2025. De zaak wordt ondersteund door onder meer Amnesty International, AI Forensics, Article 19, de Consumentenbond, Electronic Frontier Foundation en EU Disinfo Lab.