We hebben een kort geding tegen Meta aangespannen. We eisen dat Meta gebruikers van Instagram en Facebook de mogelijkheid biedt om te kiezen voor een tijdlijn die niet gebaseerd is op profilering. In een steunbetuiging schrijft ARTICLE 19: "We hopen dat de Nederlandse rechter haar bevoegdheid zal gebruiken om tegen Meta op te treden."

Waar gaat de rechtszaak over?

Bits of Freedom klaagt Meta aanLees hier meer over de rechtszaak  voor het schenden van de Digital Services Act (DSA). Deze wet is bedoeld om gebruikers van online platformen controle en autonomie terug te geven. Bijvoorbeeld door hen meer controle te geven over hun tijdlijn.

Bij het bepalen welke inhoud gebruikers te zien krijgen, stellen dominante platformen hun eigen belangen voorop: het verkopen van advertenties op basis van de interesses en het gedrag van gebruikers. Ze proberen gebruikers aan het scherm gekluisterd te houden door hen steeds extremere informatie te tonen. De tijdlijn gebaseerd op gebruikersprofielen is daarom als standaard ingesteld.

Gelukkig hebben gebruikers recht op een alternatief voor deze profilerende tijdlijn. Bijvoorbeeld een tijdlijn die alleen de content van mensen en organisaties toont die zij volgen, in chronologische volgorde. Het probleem? Meta geeft gebruikers niet de optie om deze standaard als voorkeur in te stellen. Bovendien maakt Meta het onnodig lastig deze tijdlijn te vinden en te gebruiken. Dit is in strijd met de DSA.

Waarom is dit relevant?

Zoals Barbora Bukovska, Senior Director for Law and Policy bij ARTICLE 19, uitlegt:

"Het bedrijfsmodel van zeer grote online platformen (VLOP's), zoals Meta, is inderdaad gebaseerd op het verzamelen van enorme hoeveelheden gegevens. Deze gegevens worden gebruikt om profielen van gebruikers op te stellen en hen gepersonaliseerde content aan te bieden. Dit kan een schadelijk effect hebben op het blootstellen van gebruikers aan diverse soorten content en hun toegang tot informatie. Ook kan het een belemmering vormen voor het individuele vermogen om ideeën en meningen te vormen over ideologische, politieke en maatschappelijke overtuigingen.

Wij zijn van mening dat de kern van deze zaak raakt aan belangrijke ontwerpkeuzes en het bewust ontnemen van elke mogelijkheid voor gebruikers om controle uit te oefenen op de aanbevelingssystemen waar sociale mediaplatformen zo afhankelijk van zijn. Het ‘niet-profilerende’ aanbevelingssysteem, zoals voorgeschreven door artikel 38 van de DSA, moet op een gebruiksvriendelijke manier toegankelijk worden gemaakt om zinvol te zijn. Uit het door Bits of Freedom aangedragen bewijs blijkt dat Meta hierin heeft gefaald."

Wat nu?

De zitting staat gepland op 22 september 2025. De zaak wordt ondersteund door onder meer Amnesty International, AI Forensics, Article 19, de Consumentenbond, Electronic Frontier Foundation en EU Disinfo Lab.