We hebben een kort geding tegen Meta aangespannen. We eisen dat Meta gebruikers van Instagram en Facebook de mogelijkheid biedt om te kiezen voor een tijdlijn die niet gebaseerd is op profilering. In een steunbetuiging schrijft AI Forensics: "We beschouwen dit als cruciaal voor het creëren van een online omgeving waarin gebruikers controle hebben over hun informatie, vooral in politiek gevoelige tijden."

Waar gaat de rechtszaak over?

Bits of Freedom klaagt Meta aanLees hier meer over de rechtszaak  voor het schenden van de Digital Services Act (DSA). Deze wet is bedoeld om gebruikers van online platformen controle en autonomie terug te geven. Bijvoorbeeld door hen meer controle te geven over hun tijdlijn.

Bij het bepalen welke inhoud gebruikers te zien krijgen, stellen dominante platformen hun eigen belangen voorop: het verkopen van advertenties op basis van de interesses en het gedrag van gebruikers. Ze proberen gebruikers aan het scherm gekluisterd te houden door hen steeds extremere informatie te tonen. De tijdlijn gebaseerd op gebruikersprofielen is daarom als standaard ingesteld.

Gelukkig hebben gebruikers recht op een alternatief voor deze profilerende tijdlijn. Bijvoorbeeld een tijdlijn die alleen de content van mensen en organisaties toont die zij volgen, in chronologische volgorde. Het probleem? Meta geeft gebruikers niet de optie om deze standaard als voorkeur in te stellen. Bovendien maakt Meta het onnodig lastig deze tijdlijn te vinden en te gebruiken. Dit is in strijd met de DSA.

Waarom is dit relevant?

Dit is geen op zichzelf staand probleem. Marc Faddoul, directeur van AI Forensics, legt uit:

"We hebben ruime ervaring met onderzoek naar de platformen van Meta. Met name ons onderzoek waaruit bleek dat Meta systematisch faalde in het modereren van politieke advertenties, waardoor pro-Russische propaganda miljoenen mensen kon bereiken, leidde ertoe dat de Europese Commissie een onderzoek instelde naar Meta's schendingen op het gebied van politieke advertenties. Dit was een belangrijke test voor de effectiviteit van de Digital Services Act tegen buitenlandse beïnvloeding.

Bovendien heeft ons onderzoek aangetoond hoe door AI gegenereerde content Instagram overspoelt vanwege het manipuleren van het algoritme, en hoe Meta sinds 2023 meer dan 46.000 frauduleuze gezondheidsadvertenties heeft goedgekeurd en deze meer dan 292 miljoen keer aan Europese gebruikers heeft getoond. Dit toont aan dat Meta ondanks de DSA-verplichtingen geen effectieve risicobeperkende maatregelen heeft genomen."

Wat nu?

De zitting staat gepland op 22 september 2025. De zaak wordt ondersteund door onder meer Amnesty International, AI Forensics, Article 19, de Consumentenbond, Electronic Frontier Foundation en EU Disinfo Lab.