Gisteren en vandaag vindt in Den Haag een groots opgezette conferentie plaats: de GCCS2015. De Nederlandse overheid gaat, ook tijdens het congres, prat op haar goede samenwerking met bedrijven. Die samenwerking is uitstekend, zolang het maar geen uitholling van onze democratische beginselen betekent.

Door publiek-private samenwerking wordt in sommige gevallen het toepassen van het strafrecht en de rechtshandhaving overgedragen aan private bedrijven, terwijl het bij uitstek overheidstaken zijn. Dat het overheidstaken zijn is niet zomaar: het zijn vaak taken die potentieel een grote inbreuk maken op onze vrijheid. Het is belangrijk dat er een democratisch proces aan vooraf gaat met democratische controle. En om misstanden te voorkomen zijn al die bevoegdheden voorzien van waarborgen. Denk bijvoorbeeld aan een toetsing door een rechter-commissaris. Al die waarborgen gooien we overboord als de Nederlandse overheid die taken bij commerciële bedrijven belegt.

Dat is geen hypothetisch verhaal. Uit onderzoek van Bits of Freedom blijkt dat de Nationale Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid, de NCTV, verzoeken stuurt aan de beheerders van websites om informatie te laten verwijderen. Dat soort verzoeken gaan zelden over informatie die onmiskenbaar strafbaar is. Want alleen dan kunnen die beheerders zonder een rechter informatie zonder risico’s verwijderen. En dus plaatst de NCTV commerciële bedrijven nu op de stoel van de rechter. Onwenselijk, want als het écht strafbaar is, dan heeft het Openbaar Ministerie, na toetsing door een rechter-commissaris, de bevoegdheid in informatie ontoegankelijk te laten maken.

Samenwerking is natuurlijk fantastisch. Beter samen- dan tegenwerken. En daar is ook alle reden voor: het internet is een infrastructuur die vrijwel volledig in handen is van private bedrijven, terwijl het tegelijkertijd een integraal onderdeel is van onze maatschappij. Maar die samenwerking mag geen uitholling van onze democratische beginselen betekenen. En dat betekent dat bepaalde taken niet door de overheid overgedragen kunnen worden. Die hebben we juist in handen van onze overheid neergelegd, om te voorkomen dat we onze vrijheid te grabbel gooien. Ook daarin kunnen we een voorbeeld zijn voor de rest van de wereld.