Mensenrechten in Nederland
Onder invloed van allerlei krasse anti-terrrorisme maatregelen begint er in Nederland langzamerhand een tegenstroom te ontstaan. Hoewel Nederland zich vanouds altijd heeft ingezet voor het stimuleren van mensenrechten in het buitenland, begint het langzamerhand grotere groepen mensen te dagen dat de mensenrechten in Nederland zelf ook actief verdedigd moeten worden.
Het Humanistisch Overleg Mensenrechten is in september 2005 begonnen met een pilotproject mensenrechten en terrorismebestrijding in Nederland. In de praktijk houdt het HOM professionele belangstellenden wekelijks per e-mail op de hoogte van de politieke vorderingen met een aantal controversi?le anti-terrorisme wetsontwerpen en relevante jurisprudentie. Bits of Freedom houdt twee wetsontwerpen in het bijzonder in de gaten: het wetsvoorstel strafbaarstelling verheerlijking terroristische misdrijven en ontzetting uit het beroep, vanwege de impact op (online) vrijheid van meningsuiting en het wetsvoorstel computercriminaliteit II (CCII, in behandeling in de Eerste Kamer). Daarnaast is er een wijziging aangekondigd van het Besluit verstrekking gegevens telecommunicatie (om ook internetproviders te verplichten de naam-adres-woonplaats gegevens van klanten via het CIOT te ontsluiten, zoals de telecom operators dat al jaren gewend zijn).
In november 2005 heeft het HOM een gedegen analyse gepubliceerd van de effecten van vijf (voorgestelde) wetten op de mensenrechten. De conclusies zijn vernietigend. Er is geen oog, noch bij de indieners noch bij de Kamer voor het cumulatieve effect van alle wetgeving. “Bij elkaar opgeteld betekenen de effecten van de verschillende maatregelen een vergaande beperking van de vrijheden en rechten van burgers in Nederland.” Daarbij dreigt steeds meer gevaar van willekeur: “door het gebruik van vage criteria wordt een te ruim bereik gecre?erd ten aanzien van situaties waarin vergaande bevoegdheden kunnen worden ingezet.” Ook ontberen veel wetsvoorstellen noodzakelijkheid: “De inbreuk op mensenrechtenbepalingen staat niet in verhouding tot het nagestreefde doel. De noodzakelijkheid van de (voorgestelde) wetgeving is niet aangetoond.”
Het HOM signaleert een sterk glijdende schaal-effect en pleit voor eindigheid van anti-terrorisme maatregelen. “Het gevaar bestaat dat er steeds meer beperkende bevoegdheden worden gecre?erd zonder dat de noodzakelijkheid, effectiviteit en proportionaliteit gewaarborgd zijn. Om niet op een glijdende schaal terecht te komen waarbij mensenrechten in toenemende mate ingeperkt worden, is het van belang dat in elk wetsvoorstel een horizonbepaling, of in elk geval een evaluatiebepaling, is opgenomen.” Ook waarschuwt de paper tegen de olievlekwerking: “De reikwijdte van de voorgestelde wetgeving beperkt zich niet alleen tot de bestrijding van terrorisme. De wetgeving laat ruimte om deze bevoegdheden in bredere zin in te zetten (…) zonder dat de noodzakelijkheid en proportionaliteit voor deze doeleinden zijn aangetoond.”
Eerder al, in september 2005, kondigden het College bescherming persoonsgegevens, de Commissie Gelijke Behandeling, de Nationale ombudsman en het Studie- en informatiecentrum mensenrechten de oprichting aan van een nationaal Nederlands mensenrechteninstituut, via een advies aan minister Pechtold van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties. Hoewel er naast de vier initiatiefnemers nog twee organisaties zijn die zich bekommeren om mensenrechten in Nederland, het Nederlands Juristen Comit? voor de Mensenrechten en het Nederlands Helsinki Comit?, zien de oprichters grote lacunes in hun werkzaamheden.
In het advies aan de minister worden de mensenrechtelijke gevolgen van het antiterrorisme beleid genoemd als een voorbeeld waar het mis gaat. De terreur wetgeving wordt weliswaar “vanuit verschillende deelperspectieven [..] becommentarieerd, maar [..] een algehele visie ontbreekt”. Ook op andere terreinen zoals “de vrijheid van informatie in het digitale tijdperk, de rechten van het kind en mensenrechten en biotechnologie” ontbreekt volgens de opstellers zo’n visie. De minister heeft daarop de middelen toegezegd om een bouwmeester aan te stellen om een concreet plan te maken voor de samenwerking onder 1 gezamenlijke vlag.
- Pilot project mensenrechten en terrorismebestrijding http://www.hom.nl/nieuws_actueel.php/archives/2005/09/12/64/
- Rechtsbescherming op de helling ? effecten van anti-terreurwetgeving opgeteld (14.11.2005) http://www.hom.nl/publicaties/rechtsbescherming_op_de_helling.pdf
- Advies aan Minister Pechtold, De Daad bij het Woord (08.09.2005) http://www.cbpweb.nl/downloads_overig/advies_NIRM.pdf
- Reactie minister Pechtold (08.09.2005) http://www.ministerpechtold.nl/homepage_items/beneden/mijn_toespraken/toespraak_minister_a
Dit artikel is automatisch geconverteerd uit het oude archief van nieuwsbrieven van Bits of Freedom.