De vereniging van openbare bibliotheken gaat zich sterker verzetten tegen het wetsvoorstel vorderen gegevens. Tijdens de conferentie ‘Bibliotheken, privacy en overheid’ op 18 maart in Utrecht spraken de bibliotheken hun bezorgdheid uit over het wetsvoorstel. Het wetsvoorstel geeft politie en justitie meer bevoegdheden om persoonsgegevens op te vragen bij maatschappelijke instellingen en bedrijven, als dat voor de opsporing noodzakelijk is.

Tijdens de conferentie maakten verschillende sprekers zichzelf het verwijt niet tijdig de gevolgen van het wetsvoorstel voor de bibliotheken te hebben onderkend. De bibliotheken vinden dat zij een vertrouwensrelatie met hun klanten hebben. Bovendien vrezen de bibliotheken dat de bevoegdheid om de leenhistorie van lezers op te vragen een verstikkend effect heeft op de informatievrijheid. De bibliotheken willen geen instrument worden bij de bestrijding van terrorisme. Directeur Veen van de openbare bibliotheek Eindhoven wees erop dat zijn bibliotheek vol staat met extremistische literatuur maar dat je een onderscheid moet maken tussen extreme standpunten en extreme daden. “Mohammed B. leest slechts één boek en zou waarschijnlijk niet tot zijn daad zijn gekomen wanneer hij meer had gelezen”.

Het probleem voor de bibliotheken is dat zij de afgelopen jaren steeds meer gegevens over hun klanten zijn gaan vastleggen. Doordat de bibliotheken met behulp van marketing en nieuwe diensten steeds meer klantgericht zijn gaan werken, weten zij ook meer over hun klanten. Bovendien bieden bibliotheken internettoegang en hebben ze camera’s geïnstalleerd tegen diefstal en vandalisme. Ten slotte werken de bibliotheken aan de invoering van RFID’s in boeken en pasjes. Ook dat levert een grote hoeveelheid nieuwe gegevens op over klanten. Volgens het wetsvoorstel moeten instellingen alle gegevens kunnen uitleveren die ze verzamelen.

De conferentie werd afgesloten met het opstellen van een aantal actiepunten. De bibliotheken willen meer naar buiten treden met hun zorgen over het voorstel, in het bijzonder richting de Eerste Kamer. Wanneer het wetsvoorstel door de Eerste Kamer wordt aangenomen, wil de vereniging juridische ondersteuning geven aan haar leden en vorderingen centraal registreren zodat inzicht ontstaat in omvang en trends. Bovendien willen de bibliotheken streven naar een meer beperkte registratie van gegevens en de door hen gebruikte software in administratie-systemen ook op die kenmerken selecteren.

Het wetsvoorstel bevoegdheden vorderen gegevens is op 2 november 2004 met algemene stemmen aangenomen door de Tweede Kamer en ligt nu bij de Eerste Kamer. Het wetsvoorstel is gebaseerd op de voorstellen uit 2001 van de commissie strafvorderlijke gegevensvergaring in de informatiemaatschappij (de zogenoemde commissie Mevis). Voor banken en telecom-aanbieders zijn al aparte wetten gemaakt, namelijk de wet vorderen gegevens financiële sector en de wet vorderen gegevens telecommunicatie. In het wetsvoorstel vorderen gegevens wordt de toegang tot gegevens voor politie en justitie makkelijker en worden verschillende drempels en waarborgen verlaagd.

Het voorstel maakt onderscheid tussen drie categorieën gegevens: identificeerbare gegevens (naam, adres), andere gegevens (verkeersgegevens, logs, administratie) en bijzondere gegevens. Bij identificeerbare gegevens gaat het niet alleen om iemands naam, adres, woonplaats, postadres, geboortedatum of geslacht, maar ook om zogenoemde administratieve kenmerken, zoals een klantnummer, een nummer van een polis, een bankrekeningnummer, of een lidmaatschapsnummer. Deze gegevens kunnen door iedere agent of opsporingsambtenaar mondeling worden opgevraagd.

De categorie ‘andere gegevens’ is zeer omvangrijk. Het gaat om vooral om gegevens uit de administratie van bedrijven. Om deze gegevens in te zien, is nu nog een gerechtelijk bevel nodig, maar in het wetsvoorstel volstaat een bevel van de officier van justitie. Alleen voor bijzondere gegevens, zoals godsdienst, ras, politieke gezindheid, gezondheid of seksuele leven, blijft een gerechtelijk bevel noodzakelijk.

• Conferentie Toegang tot informatie: bibliotheken, privacy en overheid (18.03.2005) http://www.debibliotheken.nl/projecten/show.asp?PRO_ID=409&CAT_ID=&subnavtext=_vereniging
• Eerste Kamer: Bevoegdheden vorderen gegevens http://www.eerstekamer.nl/9324000/1/j9vvgh5ihkk7kof/vguza935lou9

Dit artikel is automatisch geconverteerd uit het oude archief van nieuwsbrieven van Bits of Freedom.