In het afgelopen jaar is een hevig debat gevoerd over opsporing en privacy. Onder invloed van 11 september en een publieke opinie die om meer veiligheid roept is een stortvloed aan voorstellen en nieuwe maatregelen over Nederland uitgestort.

De voorstellen bestaan uit een identificatieplicht vanaf 12 jaar, een biometrische chip in het paspoort, nieuwe bevoegdheden voor de politie om opgeslagen data bij telecomproviders en andere bedrijven op te kunnen vragen en vergaande nieuwe bevoegdheden om gegevens over onverdachte burgers op te slaan, te bewerken en desgewenst uit te wisselen met buitenlandse politiediensten.

Of door dit soort maatregelen de effectiviteit van de opsporing toeneemt, is niet altijd even duidelijk. De schade die de voorgestelde maatregelen toebrengen aan de privacy van burgers wordt steeds vaker op de koop toe genomen. Het is vooral verontrustend dat de nieuwe bevoegdheden niet vergezeld gaan van een strikter toezicht op de uitvoering en grotere transparantie richting parlement en publiek middels rapportage.

Het gebrek aan toezicht en transparantie is het duidelijkst zichtbaar bij het aftappen van telecommunicatie. Cijfers over de toepassing van dit opsporingsmiddel zijn niet of slechts gedeeltelijk voorhanden. Bovendien blijkt in diverse rechtszaken dat de apparatuur waarmee de Nederlandse politie aftapt nooit aan een proces van certificering of toetsing is onderworpen. Daardoor ontstaan steeds grotere twijfels over de betrouwbaarheid van het vergaarde bewijs.

Bits of Freedom heeft al sinds 2000 een WOB procedure lopen om de aftapcijfers over de jaren negentig op te vragen. Een uitspraak van de bestuursrechter wordt verwacht rond 20 februari 2003.

• Radiouitzendingen van EO’s De Ochtenden over aftappen http://www.eo.nl/home/html/pijlers-news.jsp?getNews=2963074&subName=eo.samenleving

Al in de zomer van 2001 presenteerde de commissie Mevis een zeer gedetailleerd wetsvoorstel voor aanpassing van het Wetboek van Strafvordering. Simpel samengevat beoogt Mevis een aanzienlijke verruiming van de bevoegdheden van het opsporingsapparaat als het gaat om toegang tot administraties in het bedrijfsleven. Het gaat daarbij om gegevens over houders en gebruik van spaarkaarten als de Airmiles pas of de Albert Heijn bonuskaart, om de administratie van ontvangen postpakketjes en om de verhuurgeschiedenis van bijvoorbeeld autoverhuurbedrijven. Waar nu nog een bevel nodig is van een Rechter-Commissaris om gebruiksgegevens op te vragen, kan straks elke Officier van Justitie tekenen, en waar nu nog een OvJ de proportionaliteit controleert, mag straks elke ambtenaar met een bijzondere opsporingsbevoegdheid zelfstandig reeksen identificerende gegevens opvragen.

• Rapport Commissie Mevis http://www.justitie.nl/pers/persberichten/archief/2001/gegevens.pdf

In afwachting van de invoering van die algemene bevoegdheden, heeft het kabinet alvast een apart wetsvoorstel gemaakt om de bevoegdheden te verruimen voor de telecommunicatiesector, ‘Vorderen gegevens Telecom’ (kamerstuk 28059). De laatste aangepaste versie is op 17 juli 2002 aangeboden aan de Tweede Kamer. Bits of Freedom zal de voortgang van beide voorstellen in 2003 nauwlettend volgen.

• Kritiek College Bescherming Persoonsgegevens op deze wetsvoorstellen: http://www.cbpweb.nl/documenten/adv_z2001-0735.htm
• Overzicht van de vele voorstellen in de Vijfde voortgangsrapportage m.b.t. het actieplan Terrorismebestrijding en Veiligheid http://www.justitie.nl/Images/11_18441.pdf

Dit artikel is automatisch geconverteerd uit het oude archief van nieuwsbrieven van Bits of Freedom.