Overal ter wereld wordt gewerkt aan de infrastructuur en wetgeving om steeds grootschaligere datadeling mogelijk te maken. Evelyn schreef hier onderstaand stuk over dat eerder verscheen als voorwoord in onze tweewekelijkse nieuwsbrief.

Meld je aan voor onze nieuwsbrief

Dit artikel verscheen eerder als voorwoord van onze tweewekelijkse nieuwsbrief. Voortaan deze nieuwsbrief meteen in je inbox ontvangen? Schrijf je in via:

In maart heeft Trump een decreet gepubliceerd waarin hij oproept tot het doorbreken van datasilo's en het stroomlijnen van dataverzameling over alle overheidsorganisaties heen, ten behoeve van efficiëntie en kostenbesparing. De belangrijkste focus lijkt te zijn de handhaving van migratie of, met andere woorden, het uitzetten van mensen. Op aandringen van Elon Musk speelt Palantir, en met name haar data-analyseplatform Foundry, daarbij een grote rol.

Palantir is het controversiële big data bedrijf van de minstens zo controversiële Peter Thiel en Alex Karp. (Fun fact: Karp noemde Musk de meest "qualified person in the world" om de Amerikaanse overheid te herprogrammeren). Vanaf het begin heeft het bedrijf nauwe banden gehad met de buitenlandse inlichtingendienst van de Verenigde Staten (CIA). En hoewel Palantir niet meer weg te denken is uit het Amerikaanse veiligheidsdomein, is het gebruik van haar diensten veel wijdverspreider geworden. Ook in Europa heeft het gebruik van Palantir door overheden een vlucht genomen, waaronder tijdens Covid.

Het vraagstuk dat nu voorligt? Kan Palantir de versnipperde informatie die beschikbaar is over mensen in de VS opslurpen, centraal doorzoekbaar en actionable maken? Het antwoord laat zich makkelijk raden: ja. Karp beschrijft zelf het werk van Palantir "the finding of hidden things".

Van het sociaal domein tot de financiële sector en het veiligheidsdomein: ook in Nederland wordt gewerkt aan de infrastructuur en wetgeving om steeds grootschaligere datadeling mogelijk te maken. Denk bijvoorbeeld aan de ontwikkeling van een federatief datastelsel en de Wet gegevensverwerking door samenwerkingsverbanden. Als iemand weet welke mogelijkheden dat biedt, zijn dat bedrijven als Palantir. New York Times sprak een bezorgde oud-medewerker. "Data dat voor een doel is verzameld, zou niet voor andere doeleinden moeten worden gebruikt," zei zij. "Het combineren van die data, zelfs met nobele intenties, verhoogt de kans op misbruik aanzienlijk."

Ik zou het steviger willen stellen. Er is geen kans op misbruik, maar een realiteit van. En het is geen misbruik, maar een volkomen logische uitkomst van onze omgang met technologie, geloof in data, en zogenaamd neutraal efficiëntiedenken. Als we het bureaucratische geweld dat Palantir in de VS pleegt, in Nederland buiten de deur willen houden, moeten we ingrijpen bij de bron, en niet vertrouwen op waarborgen en bescherming gaandeweg. Niet alles dat 'hidden' is, moet gevonden worden.