De Eerste Kamer stak een stokje voor het verbieden van 'ondermijnende organisaties' door de minister. En dat is heel goed nieuws!

WBV oh oh

De Wet Bestuurlijk Verbod Ondermijnende Organisaties (WBVOO) zou het mogelijk maken voor de minister om ondermijnende organisaties zonder tussenkomst van de rechter te verbieden. Een dergelijk verbod maakt het uitvoeren van taken voor zo'n organisatie een strafbaar feit. Het wetsvoorstel werd ingediend met als doel om criminele motorbendes makkelijker te kunnen verbieden. Echter werd het zo vaag en breed geformuleerd dat er een reëel risico ontstond dat het ingezet zou worden tegen organisaties die door middel van demonstraties of andersoortige acties kritiek uitten op het regeringsbeleid. Bovendien zou met het buitenspel zetten van de rechter de macht om deze organisaties te ontmantelen, en daarmee vergaand in te grijpen in de mogelijkheden van burgers om zich te organiseren, direct bij de minister komen te liggen.

Dit ging er goed

We zijn blij dat dit voorstel is gestopt. We moeten waakzaam zijn op het moment dat politieke machthebbers in staat worden gesteld, of zichzelf in staat stellen, om tegenspraak te ontmantelen of in te perken. En daarom willen we graag even stilstaan bij de Eerste Kamer die haar taak hier goed heeft opgepakt en het voorstel heeft verworpen. En bij GL-PvdA die om de juiste redenen aan de bel trok en, hoewel zij in 2018 een van de initiatiefnemers waren, zich openlijk distantieerde en opriep om het voorstel in te trekken.Lees hier meer over bij NOS Shout out!

Dit moet er gebeuren

Maar we zijn er nog niet. Er liggen namelijk nog meer voorstellen met eenzelfde risico op misbruik of directe impact op het organiseren van tegenspraak. Zoals de Wet transparantie maatschappelijke organisaties (Wtmo) die burgemeesters een wel erg brede bevoegdheid geeft om informatie over donaties en donateurs van organisaties in het maatschappelijk middenveld te eisen. Maar denk ook aan maatregelen die het demonstratierecht inperken. Bovendien kunnen mogelijkheden binnen de de Wet open overheid (Woo) vergaand worden ingeperkt, waarbij het gaat om de manier waarop je documenten bij de overheid moet kunnen opvragen. We verwachten dan ook werk te moeten verzetten om de ruimte waarbinnen partijen als wij ons werk doen, te beschermen.

In een democratische rechtsstaat is maatschappelijke ruimte, ook wel civic space genoemd, essentieel om de democratische rechtsstaat te bewaken en bevorderen. Maatschappelijke actoren moeten zich vrij kunnen bewegen en de wet moet hen beschermen en faciliteren. Daar maken we ons als Bits of Freedom hard voor.