Microsoft’s kleine lettertjes, en hoe jouw persoonlijke gegevens worden [ge|mis]bruikt
Microsoft heeft haar ‘Privacy Policy’ en ‘Service Agreement’ vernieuwd. Ze worden van kracht vanaf 1 augustus 2015, enkele dagen na het verschijnen van het besturingssysteem Windows 10, op 29 juli. Wat betekent het voor jou?
Foto: John Lemieux
Met het nieuwe ‘privacy dashboard’ word de mogelijkheid geboden om op een gecentraliseerde manier de gebruikers hun gegevens voor de verschillende producten en diensten te laten beheren. Horacio Gutierrez, algemeen afgevaardigde van Microsoft, schreef in een blogpost dat Microsoft gelooft dat “echte transparantie begint met duidelijke voorwaarden en een beleid dat mensen kunnen begrijpen”. We kopieerden en plakten het ‘Microsoft Privacy Statement’ en de ‘Service Agreement’ in een tekstverwerker en zagen dat deze ‘duidelijke’ voorwaarden respectievelijk 22 en 23 pagina’s lang zijn. Uit deze 45 pagina’s kun je opmaken dat Microsoft zich in feite het recht toekent om alles wat je doet, zegt en schrijft (met en op je apparaten), te verzamelen om meer gerichte advertenties te kunnen verkopen of om je gegevens aan derde partijen te verkopen. Het bedrijf lijkt zichzelf het recht te geven om al je gegevens te delen ofwel met jouw toestemming óf “indien nodig”.
De Franse technologienieuwssite Numerama, analyseerde het nieuwe privacybeleid en vond een aantal voorwaarden waar gebruikers zich bewust van moeten zijn:
De standaard instelling is dat, wanneer je in Windows inlogt met een Microsoftaccount, Windows jouw instellingen en gegevens synchroniseert met de Microsoftservers, bijvoorbeeld de “browser geschiedenis, favorieten en webpagina’s die je open hebt staan” maar ook “namen en wachtwoorden van opgeslagen apps, websites, mobile hotspots en Wi-Fi netwerken”. Gebruikers kunnen dit wel uitschakelen in hun instellingen.
Problematischer — bekeken vanuit de bescherming van persoonsgegevens — is het feit dat Microsoft een uniek advertentie-ID genereert voor elke gebruiker op een toestel. Deze advertentie-identificatie kan gebruikt worden door derde partijen zoals appontwikkelaars en advertentienetwerken om gebruikersprofielen op te stellen.
Wanneer versleuteling op het toestel is ingesteld, zal Windows automatisch de schijf waarop het OS is geïnstalleerd versleutelen en een herstelsleutel aanmaken. De Bitlocker herstelsleutel wordt automatisch online bewaard in een Microsoft OneDrive account.
Microsoft’s aangepaste voorwaarden stellen ook dat ze basisinformatie verzamelen “over jou en je toestellen, inclusief bijvoorbeeld “app gebruiksgegevens voor apps die op Windows draaien” en “gegevens over netwerken waarop je bent aangesloten”.
Gebruikers die ervoor kiezen om Microsoft’s persoonlijke assistent ‘Cortana’ te activeren moeten er mee leven dat er inbreuk op hun privacy wordt gemaakt: “Wanneer je Cortana activeert om je te voorzien van een persoonlijke ervaring en relevante suggesties, zal Microsoft een aantal verschillende type gegevens verzamelen en gebruiken zoals de locatie van je toestel, gegevens van je kalender, de apps die je gebruikt, gegevens van e-mail en tekstberichten, wie je belt, je contacten en hoeveel interactie je met hen hebt. Cortana leert ook over jou, door middel van het verzamelen van gegevens over hoe je gebruik maakt van je toestel en andere Microsoftdiensten zoals je muziek, alarminstellingen, of je scherm vergrendeld is, wat je bekijkt en koopt, je surfgeschiedenis en zoekgeschiedenis van Bing en meer.” Maar dat is niet alles, aangezien deze software ook ongedefinieerde “spraakgegevens” analyseert: “we verzamelen je spraakinvoer, en je naam en nickname, je kalendergegevens, de namen van de personen in je afspraken en de informatie over je contacten, inclusief hun namen en nicknames.”
Maar Microsofts aangepaste privacybeleid is niet enkel slecht nieuws voor de privacy. Jouw vrijheid van meningsuiting kan ook in bepaalde situaties geschonden worden. Zoals het bedrijf waarschuwt:
“We zullen persoonsgegevens gebruiken, publiceren en bewaren, waaronder jouw inhoud (zoals de inhoud van je e-mails, andere privécommunicatie of bestanden in privémappen), wanneer we geloven dat dit nodig is om”, bijvoorbeeld, “klanten te beschermen” of “ervoor te zorgen dat mensen zich aan de voorwaarden van onze diensten houden.”
Tot zover de “eenvoudige en duidelijk te begrijpen voorwaarden” van Microsoft’s diensten. Bekijk ze hier zelf: de Microsoft Privacy Statement Hier vind je Microsoft’s privacybeleiden de Microsoft Services AgreementEn hier de algemene voorwaarden.
Dit artikel is geschreven door Kirsten Fiedler en Heini Järvinen van het European Digital Rights initiative (EDRi) en verscheen eerder in het Engels op EDRi.orgHet Engelse origineel staat op de site van EDRi.org. De vertaling is van Bert Vertessen.
Simon
Dat MS je hele adresboek, agenda, e-mail, locatie, chats, gedrag, browsergeschiedenis, etc etc naar binnen hengelt t.b.v. Cortana is niet vreemd. Cortana is immers een gecentraliseerde dienst die jouw vragen en opdrachten op een machine van Micorosoft zal verwerken. Het zou echter prima mogelijk zijn om Cortana gewoon lokaal, op je eigen pc, te laten werken. Je privégegevens zouden dan privé blijven. Wellicht is men bang dat hun intellectueel eigendom rondom Cortana daardoor weg kan lekken. Het zou ook gewoon kunnen zijn dat Cortana een Trojaans paard is, met de bedoeling om jou te profileren t.b.v. advertenties.
Alex
Dat zal wel weer 5 jaar duren voor dat de EU eindelijk de privacy wetgeving hebben kunnen los laten op Mickey$ost. Ondertussen Weet Mickey$oft alles al van je en hebben ze tonnen aan je verdiend.
Ik had al mijn twijfels over WinX, maar de laatste paar dagen dat de privacy bescherming (of het gebrek ervan) steeds meer naar boven komt begin ik me af te vragen of ik misschien niet beter op Win7 kan blijven hangen en met de tijd op Linux overschakelen…
Peter
Voor de volledigheid, een aantal van de genoemde standaard instelling zijn door de gebruiker zelf weer uit te zetten (ook na de installatie). Zie voor de details.
Bert
Voor de volledigheid, als zoethoudertje zijn een aantal privacy schendende instelling door de gebruiker zelf uit te schakelen.
Maar hoe lang dit nog kan vermeld men niet maar lang zal dat niet duren, een zoethoudertje dus.
Ongewenste instellingen die je zelf verandert worden door Microsoft tot nu toe regelmatig ongevraagd teruggezet of via achterdeurtjes alsnog omzeild.
.
Hier wordt dus niet het harde eerlijke verhaal van de totale omvang van de privacy schending weergegeven.
Vraag:
1-Wie gaat een zaak aanspannen? De grootste privacyschender EU, of Nederland, of een privacy organisatie?
2-Waarom is er nog geen zaak tegen Microsoft aangekondigd?
3-Warom geeft BOF geen alternatieven weer? Wat kan je als consument op korte termijn doen als je dit (uiteraard) niet wil?
Ikje
Ik hoop dat BOF een artikel zal plaatsen met uitleg over welke van die aanslagen op je privacy je kunt blokkeren (en welke dus niet); en hoe je dat moet doen. Ben je veilig als je geen gebruik maakt van OneDrive – zelfs geen account daarvoor aanmaakt – en alle schuifjes van de privacy-instellingen op ‘nee’ zet?
leenvr
“Microsoft heeft haar ‘Privacy Policy’ en ‘Service Agreement’ vernieuwd. Ze worden van kracht vanaf 1 augustus 2015, enkele dagen na het verschijnen van het besturingssysteem Windows 10, op 29 juli.”
> Ik denk dus dat dat ook geld voor de voorgaande OSen van MS.
Bert
@IKJE
Je vraagt om zoethoudertjes
Die privacy instellingen waar jij je mee verlekkert worden straks met updates stuk voor stuk onmogelijk gemaakt.
.
Vraag om oplossingen en alternatieven voor deze schendingen.
Is Windows 7 nog wel veilig?
Hans de Zwart
Je zou dit idee kunnen opperen aan de mensen die onze Internetvrijheid Toolbox maken. Je kunt ze bereiken via toolbox@bof.nl.
Hans de Zwart
Op korte termijn zou je volgens mij drie dingen kunnen doen:
1. Je kunt heel goed opletten welke instellingen je aan- en uit zet. Doe dus nooit de standaard of ‘express’ installatie, maar doorloop alle opties.
2. Je zou mee kunnen helpen met ervoor zorgen dat er goede Europese privacyregels komen voor bedrijven. Hou ons blog in de gaten om te kunnen zien wat je kunt doen.
3. Een bijzonder duurzame oplossing is dat je afstapt van Microsoft en Windows. Hier op kantoor gebruikt bijna iedereen Linux. Sommige dingen worden daardoor veel makkelijker, andere dingen zijn net iets lastiger en alles is net even anders. Maar overall werkt dat prima.
Hans de Zwart
Zelf kan ik je Linux echt aanraden.
Hans de Zwart
Dit is best een lastig probleem. Hoe maak je een luisterende dienst die kan blijven leren van de input van iedereen, maar die wel de privacy garandeert? En regel je dat juridisch of technisch?
Hans de Zwart
Dank je wel voor de link!
Jeffry
En voor iedereen die dacht dat Skype een veilig communicatiemiddel was: “Microsoft may access, disclose and preserve your data (including your private content, such as the content of your instant messages, stored video messages, voicemails or file transfers) to provide the service or to assist its local partner or the local operator facilitating your communication to comply with applicable law or respond to valid legal process, including from law enforcement or other government agencies. “
Anoniem
Microsoft regularly collects basic information about your Windows device including usage data, app compatibility data, and network and connectivity information. This data is transmitted to Microsoft and stored with one or more unique identifiers that can help us recognize an individual user on an individual device and understand the device’s service issues and use patterns. […] Some diagnostic data is vital to the operation of Windows and cannot be turned off if you use Windows. Other data collection is optional, and you will be able to turn this data collection on or off in Settings.
Jeffry
Ook voor kinderen heeft Windows 10 leuke opties te bieden: “When you add a child to your family, you’ll get regular activity report emails to your Microsoft account, summarizing how much time the child spent on the PC, the websites they visited, the games and apps they used, and the terms they’ve looked up in search engines like Bing, Google, or Yahoo! Search.” Blijkbaar hebben zij geen recht op een stukje privacy. http://windows.microsoft.com/en-us/windows-8/monitor-child-pc-activity
MartinGrrr
Gewoon overstappen van Android en Windows naar Linux.
Dead simple en bovendien nog veiliger ook…
Jeroen
Hoe zit het eigenlijk met Mac OS X/ iOS in dit opzicht. Wellicht een idee om hiervan een vergelijkingstabel te maken
Hans de Zwart
Is dat iets wat jij eventueel zou willen doen?
ZeeF
Toch is 1 vraag nog niet duidelijk beantwoord. En dat zou ik wel heel graag willen voor de keuze van mijn nieuwe besturingssysteem.
Ik neem aan dat die nieuwe privacyovereenkomst geldt voor alle versies van Windows. Maar is het ook technisch mogelijk om al die privacyschendingen uit te voeren in eerdere versies dan Windows 10???
Of is het zo dat Windows 10 speciaal is ontwikkeld om ons massaal te gaan bespioneren, en daarom uiteraard ook gratis wordt weggegeven?
Met andere woorden (herhaling van eerder gestelde vraag): Is Windows 7 wel veilig en kun je die je hele verdere leven het beste gaan gebruiken???
Ik hoop nu toch echt op een duidelijk antwoord. Of weet gewoon niemand dat?
Hans de Zwart
Helaas hebben wij hier op kantoor niet de capaciteit om dit voor je uit te zoeken. Wel weet ik vrij zeker (als je levensverwachting nog een paar jaar is) dat er geen enkel besturingssysteem is dat je je hele leven kan blijven gebruiken.
Als je met Windows 7 gebruik gaat maken van de Cloud diensten van Microsoft, dan zul je daarvoor vergelijkbare voorwaarden als er hier in het artikel worden genoemd zullen moeten accepteren. Als je daar niet comfortabel mee bent, dan kun je het beste alles op je eigen computer houden.
Een wat meer duurzame optie is een overstap naar Linux. Voor huis-tuin-en-keuken-gebruik is dat meestal geen enkel probleem. Hier op kantoor gebruiken we heel veel Xubuntu, maar je zou ook bijvoorbeeld bij Debian of een andere distributie kunnen gaan kijken.
Tot slot: heb je gezien dat er iemand is die een open source applicatie heeft gemaakt om Windows 10 wat privacyvriendelijker te maken?
ZeeF
Bedankt voor uw reactie Hans de Zwart.
Over die applicatie had ik inderdaad al gelezen. Maar de reacties daarop waren dat het nogal amateuristisch in elkaar zat. Ik kan me ook haast niet voorstellen dat als je alle instellingen ideaal instelt dat Windows dan waterdicht is en niets meer zal lekken. Of wel?
Verder heb ik al eens globaal informatie over Linux tot mij genomen. De algemene opinie daarover is dat het nogal ingewikkeld is. Mijn kennis is zodanig dat mij dat direct afschrikt. Maar de link naar Debian vond ik wel interessant, daar ga ik mij nog eens wat meer in verdiepen.
Verder heb ik gehoord dat Windows 10 waarschijnlijk het laatste besturingssysteem is. De berichtgeving over de privacyschendingen schrikken mij te veel af zodat 10 geen optie meer is.
Ik heb zelf nu nog XP en had graag over willen gaan op W10, maar dat valt dus tegen. De risico’s vind ik gewoon te groot. Daarom mijn vraag over levenslang Windows 7.
Linux zou goed kunnen zijn maar veel software die ik zou willen gebruiken draaien alleen op Windows. Zelfs iets belangrijks als internetbankieren kan voornamelijk met Windows. Daarom ben ik eigenlijk op zoek naar de beste Windows versie. Eventueel in combinatie met Linux. (Maar dual boot schijnt ook weer gevaarlijk te zijn voor je computer als je er niet veel verstand van hebt.)
Marcel
http://gathering.tweakers.net/forum/list_messages/1644540
Hier kan je meer informatie vinden hoe en wat je kan doen om het zoveel mogelijk uit te zetten.
CptChaos
“We zullen persoonsgegevens gebruiken, publiceren en bewaren, waaronder jouw inhoud (zoals de inhoud van je e-mails, andere privécommunicatie of bestanden in privémappen), wanneer we geloven dat dit nodig is om”, bijvoorbeeld, “klanten te beschermen” of “ervoor te zorgen dat mensen zich aan de voorwaarden van onze diensten houden.”
Een simpel voorbeeld idd, maar echt een functie heeft het verder niet. Keerzijde is wel, dat ze soms ook verplicht kunnen worden om bepaalde gegevens af te staan. Zoals Facebook dat moet, bij dat meisje waarvan een filmpje op Facebook kwam, maar zij zelf niet geplaatst had en vermoedelijk haar ex de schuldige is… 😉
Het is ergens dan misschien wel een inbraak in privacy, het is aan de andere kant ook een waarschuwing.
Daarnaast is het natuurlijk ook zo, dat je zelf ook een boel kan doen om je eigen privacy te beschermen. En daarnaast; op mobiel is het eigenlijk precies hetzelfde gaande en daar accepteren we het blijkbaar wel, maar nu Windows 10 uit is, is het hek van de dam…
CptChaos
Je weet dat Android gebaseerd is op Linux? Zo niet, dan bij deze. 🙂
Peter Holland
@Hans de Zwart: ben zeer geïnteresseerd welke hardware jullie op kantoor gebruiken waarop Linux staat. Ben zelf op zoek naar een nieuwe laptop welke probleemloos Linux kan draaien. Kan tot nu toe niet iets vinden. Meestal is er wel een probleem met een hardware onderdeel wat niet goed meer werkt (veelal wifi adapter).
Hans de Zwart
De meeste mensen hier op kantoor gebruiken een Lenovo uit de X serie. Ikzelf heb bijvoorbeeld een X230 en daar doet eigenlijk alles het zonder problemen.
Er zijn een paar winkels die met Linux geconfigureerde laptops verkopen en ik geloof dat Dell dit ook doet (in ieder geval in Amerika). Als je een laptop koopt die niet gloednieuw is maar al een jaartje of twee op de markt, dan zit je meestal wel goed.
Peter Holland
@Hans de Zwart: bedankt voor je antwoord. Heb ondertussen een aantal laptops op het oog welke Linux goed zouden moeten draaien: Lenovo X series (X series is wel behoorlijk aan de prijs [bijvoorbeeld de nieuw X1 Carbon] en wordt standaard geleverd met Windows waar je dan ook voor betaald ook als je het niet gebruikt), Dell XPS 13 developer edition, Tuxedo Computers, Thinkpenguin en Purism 13/15. Ik kan helaas geen winkels in Nederland vinden welke Linux pre-installed laptops leveren. Maar misschien moet ik eerst eens beginnen met een Lenovo X230 om te kijken hoe Linux bevalt voordat ik definitief overstap. Ik zie dat deze laptop ondertussen (tweedehands/nieuw) nog maar €400 kost. Ben wel benieuwd hoe snel deze laptop met Linux opstart (indien gebruik wordt gemaakt van een SSD). Ik wil er natuurlijk wel op vooruit gaan bij een nieuwe laptop 🙂
Frank Lind
Ik gebruik zelf al jaren OpenSuse op Laptop die ik tweede hands gekocht heb. (Dell D420) Werkt prima en start vlot op ook.
Ik had nog wel een vraag over Xubuntu, ik zag in de Prism files dat dit werd afgeraden, klopt dat of is daar inmiddels iets in verandert?
Hans de Zwart
Ik heb een X230 met een SSD en hij start echt in een paar tellen op (koud). Alleen het invoeren van mijn wachtwoord voor het ontsleutelen van mijn harde schijf kost me tijd (ingewikkeld wachtwoord). Je gaat er dus vast op vooruit (en het is een heerlijke laptop).
Hans de Zwart
Hoi Frank, waar heb je dat gezien? Heb je een linkje?
Peter Holland
Xubuntu wordt inderdaad nog steeds afgeraden (wordt voor mij dus nog even verder zoeken naar een andere Linux distributie voor op nieuwe laptop)
🙂
https://prism-break.org/en/categories/gnu-linux/
“Canonical’s Ubuntu is not recommended by PRISM Break because it contains Amazon ads and data leaks by default. GNU/Linux distributions based on Ubuntu are also currently not recommended due to several other reasons.”
in dit stukje verwijzingen opgenomen naar:
https://www.eff.org/deeplinks/2012/10/privacy-ubuntu-1210-amazon-ads-and-data-leaks
https://github.com/nylira/prism-break/issues/334
Hans de Zwart
Tja. Het hangt er een beetje vanaf tegen wie je jezelf wilt beschermen. Er is een afweging te maken tussen ‘operational security’ en gebruiksgemak. Ubuntu is vooral een no-go vanwege het ‘lekken’ van zoekopdrachten naar Amazon. Dat is makkelijk uit te zetten (het zou netter zijn als het opt-in in plaats van opt-out zou zijn). Xubuntu doet dat niet. Als ‘derivative’ is het theoretisch mogelijk dat er van ‘upstream’ iets vervelends meekomt, maar dat vind ik persoonlijk geen groot risico.
Frank Lind
Ik zag dat een ander mij al voor is geweest, dus dat scheelt weer. Dat is inderdaad de link die ik bedoel.
Ja Xubuntu is natuurlijk ook wel mooi.
René
Ik gebruik tot volle tevredenheid Linux Mint. Je kunt bijvoorbeeld Linux Mint Cinnamon installeren op een niet al te oude laptop. Prachtige graphics, zeg maar Windows 7 ‘on steroids’. Heb je nog een oud machientje ergens rondslingeren met bijv Vista erop, installeer dan Mint XFCE, dat is een lichtere versie die veel weg heeft van Windows 7, maar dan stabieler, veiliger, en natuurlijk open source. Je zult verbaast staan over hoeveel je krijgt voor … niets. Zelf gebruik ik ook Mint op een oude witte Macbook uit 2008 — het voelt als boven water komen voor een hap frisse lucht. Succes!
obscura66
Zolang wij burgers alleen de keuze hebben uit wat commerciële bedrijven ons bieden zal er altijd inbreuk zijn ongeacht naam of welke lettertjes er staan in de voorwaarden. Het nieuwe denken en ontwerpen is gevraagd. Samen brainstormen naar de opbouw van een systeem dat op basis van privacy is opgebouwd.
Privacy waarborgen begint bij het ontwerp niet bij het uitsluiten van mogelijkheden. Er mogen gewoon geen mogelijkheden ingebouwd zijn, maar zolang mensen voor “gratis” alles vrijgeven zal het eerst in de koppen moeten schakelen wil er ooit privacy komen
Pocahontas
“Hoe maak je een luisterende dienst die kan…?”
Die schaf je gewoon af, daan hoeft je er niet over na te denken?
Er heeft nog nooit jurist een een veiligheidslek dicht gepraat. Erger nog juristen praat maakt juist lekken.
hans1903
wat betreft W10, gebruik OOshutup10 om alle tracking issues uit te zetten op OO-software.com.
Bernard
Als bedrijf zijnde wil je W10 toch helemaal niet gebruiken, zeker als je bepaalde technologieën hebt ontwikkeld die in handen van derden kunnen komen door het spionage gedrag van MS, je kan wel bepaalde dingen uitzetten maar niet alles, hoe krijg je het voorelkaar om op zo’n grote schaal te spioneren en mee wegkomen, men accepteert het nog ook want het is gratis, maar je betaald met je privacy.
k.groote
En waar precies in onedrive kan ik de herstel sleutel vinden? weet iemand dat ?
Hans de Zwart
Hier op kantoor gebruikt er niemand Windows. Wij kunnen je dus niet verder helpen helaas…
Leon Stout
Je kunt op Linux overstappen maar neem dan deze Linux distributie:
http://distrowatch.com/table.php?distribution=robolinux.
Dit is een Linux distributie met een VM-player ingebouwd dus je kan Windows 7 en eventueel nog oudere Windows Versies Virtueel in RoboLinux kunnen draaien.
Echter als je dit wilt dan heb je wel een 64bits processor nodig en zeker minimaal 8GB RAM of meer aan werkgeheugen nodig.
Overigens kun je nog meer interessante Linux distributies leren kennen op: http://distrowatch.com/.
Ben je nieuwsgierig?
Download dan VM-Player: https://my.vmware.com/web/vmware/free#desktop_end_user_computing/vmware_workstation_player/12_0
Eenmaal geïnstalleerd kun je de ISO`s downloaden van verschillende Linux distributies en importeren in VM-Player zodat je ze kan testen zonder ze daadwerkelijk te installeren of een “Live DVD” aan te maken.
Good luck and have fun
Hans de Zwart
Dank voor deze suggesties!
Peter Holland
Het heeft even geduurd, maar uiteindelijk volledig overgestapt op Linux. Na veel proberen (Debian, Ubuntu, Fedora, Trisquel, etc. uiteindelijk gekozen voor Ubuntu Gnome). Wel de voordelen van Ubuntu, maar niet de nadelen (Amazon leaks).
De (tweedehands, voor slechts E300,-!) Lenovo X230 (met SSD) werkt inderdaad heerlijk met Linux en is supersnel. Alles werkte meteen. Kan zelfs een weer een oude scanner en printer gebruiken, waarvoor geen drivers voor Windows 7 waren. Het toetsenbord is echt super. Echt ongelofelijk dat je voor zo weinig geld zo veel kwaliteit EN controle over je eigen data terugkrijgt! Ik bepaal nu zelf weer welke data ik wel of niet deel. Alleen dit al geeft een heerlijk vrij gevoel. Tot op heden nog geen specifieke Windows programmatuur gemist. Meestal is er wel een goed Linux orgineel. Ben al helemaal enthousiast over rsync.
Daarnaast nog een aantal nieuwe (consumenten) Lenovo laptops gekocht. Helaas werkte hier de wifi niet meteen, maar heb ik vervangen door andere wifi adapter te bestellen (ongeveer E10 per stuk vanuit Hong Kong). Nu nog maar 1 Windows machine aanwezig, welke op termijn ook vervangen gaat worden door Linux, dan alles overgezet naar Linux of BSD.
@Hans: bedankt voor de tip! En eigenlijk moet ik ook Microsoft bedanken, aangezien zij mij hebben gestimuleerd om volledig over te stappen en ik nu weer het gevoel heb zelf in control te zijn over mijn data 🙂
Tips voor anderen die willen overstappen:
– Neem er even de tijd voor. Stap langzaam over van Windows naar Linux. Probeer gewoon een paar distibuties en kijk welke je fijn vindt, ondertussen leer je veel over UEFI, secure boot, partities, etc.
– Meeste laptops werken wel op Linux, soms alleen de wifi niet. Laat je hier niet door tegenhouden. Nieuwe wifi adapter die wel werkt, heb je meestal al voor minder dan twee tientjes. En het is ook wel leuk om je laptop open te schroeven en dingen te kunnen vervangen 😉
– Je kunt altijd naar een goede computerwinkel met een USB linux opstart disk gaan en vragen of je een keer mag opstarten vanaf USB (wel eerst bios boot volgorde aanpassen natuurlijk). Weet je gelijk of alles werkt.
– Zoek niet meteen naar exacte vervangers van Windows programmatuur. Soms werken dingen gewoon anders. Probeer ook af en toe de command line. Is even wennen, maar werkt al heel snel heel makkelijk en veel efficiënter.
Hans de Zwart
Wat een verschrikkelijk tof verhaal! Dank voor het delen… 🙂