In de Brabantse gemeente Landerd loopt een strafrechtelijk onderzoek naar fraude met een stemcomputer tijdens de verkiezingen voor de gemeenteraad op 7 maart. Het onderzoek richt zich op de uitslag van het stembureau dat gevestigd was in zorgcentrum Compostella in de deelgemeente Zeeland. Daar werden 181 stemmen uitgebracht op G. te Meerman, nummer drie op de kandidatenlijst van Zeelands Welzijn. Op andere bureaus in Zeeland kreeg hij respectievelijk 1, 3 en 7 stemmen.

Direct na de verkiezingen heeft de gemeente zelf al een onderzoek gedaan naar de stemcomputer in Compostella. Daaruit bleek echter dat er geen mankementen aan de machine waren. Ook de fabrikant van de stemcomputer Nedap meldde dat zij geen afwijkingen of onvolkomenheden heeft gevonden. De stemcomputer is voor onderzoek naar het Nederlands Forensisch Instituut gebracht.

Aanleiding voor het onderzoek is niet alleen de atypische uitslag maar ook het feit dat Meerman zelf zitting had in het stembureau van Compostella. Meerman bediende de stemcomputer ook persoonlijk. Overigens haalde Meerman niet genoeg stemmen voor een zetel in de gemeenteraad.

Critici van elektronisch stemmen, zowel in Nederland als daarbuiten, hebben er vaak op gewezen dat fraude met stemcomputers moeilijk aan te tonen is. Dat maakt het gebruik van stemcomputers voor verkiezingen omstreden. De software van stemcomputers is vaak geheim en eigendom van de fabrikant. Bovendien is een betrouwbare hertelling vaak niet mogelijk omdat stemcomputers geen bewijs van de uitgebrachte stem printen. Dit wordt ook wel aangeduid als de afwezigheid van een ‘paper-trail’. Tot slot veronderstelt het gebruik van stemcomputers dat de leden van het stembureau betrouwbaarheid zijn. Namelijk degene die de stemcomputer bedient kan het stemmen manipuleren.

Het Openbaar Ministerie heeft in april een opmerkelijke stap gezet om toch tot een soort hertelling te komen in Landerd. Het OM heeft de kiezers in Landerd gevraagd om achteraf en anoniem per brief te laten weten wat zij op 7 maart gestemd hebben. Van de 1071 benaderde kiezers hebben er 957 de formulieren ingevuld en aangegeven hoe ze op 7 maart hebben gestemd. De uitslag wordt in het belang van het onderzoek geheim gehouden. Justitie liet eerder weten de zaak te zullen seponeren als de peiling in de buurt zou komen van de 181 voorkeurstemmen die het kandidaat-raadslid van Zeelands Welzijn kreeg bij de echte verkiezingen voor de gemeenteraad. Uit het feit dat de zaak inmiddels niet is geseponeerd valt op te maken dat de peiling een heel andere uitslag gaf.

Het Brabants Dagblad citeert een mogelijkheid van misbruik met de stemcomputers. “Wie kwaad wil, kan met de stemmachine manipuleren”, zegt stemmachine-deskundige Peter Knoppers. Het Landerdse weekblad Arena, dat een machine testte van de gemeente Oss, zegt zelfs dat het een fluitje van een cent is. Degene die de stemmachine bedient kan bij voorbeeld de sleutel op het juiste moment – kort voor de laatste druk op de rode stemknop – een kwartslag draaien. De machine wordt dan even standby gezet. Direct daarop verschijnt volgens het onderzoekje de tekst ?u heeft gestemd? op het display. Knoppers: “In feite is de stem echter niet geregistreerd. Op een geschikt moment kun je stemmen later toewijzen aan wie je wilt.”, aldus het Brabants Dagblad op 6 april.

Op de website ‘Wij vertrouwen stemcomputers niet’ is een groep beveiligingsexperts en technici een campagne gestart tegen stemcomputers in Nederland. “Stemcomputers zijn op zijn best een problematische non-oplossing van een non-probleem”, aldus de site.

Met name in Ierland hebben stemcomputers nogal wat stof doen opwaaien. De Ierse overheid wilde Nadap stemcomputers van Nederlandse makelij inzetten maar een speciale commissie die de betrouwbaarheid onderzocht, had daar bezwaren tegen. Sindsdien staan de 7500 gekochte stemcomputers in de opslag van het Ierse leger.

• Raadslid Landerd is stuk minder populair in schaduwverkiezing (11.04.2006) http://www.brabantsdagblad.nl/brabant/article247185.ece
• ‘Elektronische stem op print’ (06.04.2006) http://www.brabantsdagblad.nl/brabant/article233584.ece
• Peter Knoppers: Stemmachines ? Niet doen ! http://ce.et.tudelft.nl/~knop/stemmachines/
• Berichten uit weekblad Arena van ‘zaak compostella’ http://weekbladarena.nl/wordpress/?cat=11
• Wij vertrouwen stemcomputers niet http://www.wijvertrouwenstemcomputersniet.nl/
• Ierland keurt Nederlandse stemmachines af (12.05.2004) http://www.bof.nl/nieuwsbrief/nieuwsbrief_2004_10.html

Dit artikel is automatisch geconverteerd uit het oude archief van nieuwsbrieven van Bits of Freedom.