Minister Donner van Justitie ziet geen probleem in een bewaartermijn van 100 jaar die de VS hanteren bij passagiersgegevens van Europese luchtvaartmaatschappijen. Ondanks een compromis van 3,5 jaar die de Europese Commissie en de VS in december 2003 overeen kwamen, blijken de passagiersgegevens met toestemming van de Commissie doorgesluisd te worden naar een test van het passagiers-screening systeem CAPPS-II. Dit systeem is gekoppeld aan het US-VISIT systeem waarin het gebruik van visa’s voor de VS worden gecontroleerd. Dit systeem kent een bewaartermijn van 100 jaar.

De Kamervragen zijn gesteld door Kamerlid De Wit (SP) naar aanleiding van een onthulling in de nieuwsbrief van European Digital Rights. Deze Engelstalige nieuwsbrief over burgerrechten in de EU wordt door Bits of Freedom samengesteld.

Sinds maart 2003 eisen de Verenigde Staten online toegang tot het Passenger Name Record (PNR) van alle passagiers op vluchten van, naar of via de VS. Het PNR bevat 39 gegevens waaronder naam, geboortedatum, telefoonnummer en de datum van reservering, en kan ook gegevens bevatten zoals creditcardnummer, stoelnummer en maaltijdkeuze. Daarnaast vragen de VS via het Advanced Passenger Information System (APIS) van de vliegtuigmaatschappijen om naam, geboortedatum, geslacht, paspoortnummer en nationaliteit. De VS hebben gedreigd met hoge boetes en zelfs intrekking van de landingsrechten voor vliegtuigmaatschappijen die niet meewerken.

In de overeenkomst tussen de Commissie en de VS van december 2003 zijn enkele beperkingen opgenomen ten aanzien van de oorspronkelijk Amerikaanse eisen. Zo mogen de gegevens 3,5 jaar worden bewaard en mogen enkele PNR velden, zoals maaltijdkeuze, niet worden doorgegeven. Maar de VS hoeven het gebruik van de gegevens niet te beperken tot de bestrijding van terrorisme en kunnen deze ook aanwenden voor andere ‘serieuze’ criminaliteit. Bovendien is gebleken dat de EU akkoord is gegaan met het gebruik van alle overgedragen passagiersgegevens voor een test van het CAPPS-II screening systeem. Eerder werd dit nog ontkend door EU commissaris Bolkestein.

Donner ziet in de gang van zaken geen probleem. Er is immers geen overeenstemming voor het gebruik in CAPPS-II omdat ‘het CAPPS II geen onderwerp van gesprek [is] tijdens de komende onderhandelingen met de Verenigde Staten’. Bovendien gebeurt het doorsluizen van de passagiersgegevens ‘uitsluitend met het doel het CAPPS II te kunnen testen’. Aan kritiek op CAPPS-II waagt de minister zich niet maar verschuilt zich achter het Amerikaans parlement: “Het US Congress staat zeer kritisch tegenover het gebruik van het CAPPS II en heeft daarmee nog niet ingestemd.”

De Wit heeft de minister ook gevraagd wat hij vindt van de clandestiene doorgifte van passagiersgegevens door Northwest Airlines in 2001 waarover deze nieuwsbrief eerder berichtte. Hieronder bevonden zich ook de gegevens van passagiers van KLM, de partner van Northwest. “Op dat tijdstip was er nog geen sprake van afspraken met de Verenigde Staten”, aldus Donner.

Het CAPPS-II screening systeem worden gebruikt om gegevens van vliegtuigmaatschappijen te vergelijken met gegevens van inlichtingendiensten. Op basis hiervan krijgt een passagier een kleurcode toegekend: rood, geel of groen. Een passagier die rood krijgt mag het vliegtuig niet in of wordt direct teruggestuurd. Passagiers met code geel worden extra onderzocht en ondervraagd. Alleen code groen mag gewoon mee. De huidige schatting is dat 5% van alle passagiers code rood of geel zal krijgen. Deze passagiers lopen grote kans dat ze langdurig op het vliegveld worden opgehouden en hun vlucht of aansluiting missen.

• Antwoord Donner op Kamervragen 2003-2004, vraagnr. 2030406990, Tweede Kamer http://www.justitie.nl/extern/documentportal/Kamerantwoorden/20040218_A%202030406990%20de%20bewaarde%20termijn%20van%20passagiersgegevens.doc
• PNR: Bolkestein misleads european parliament (15.01.2004) http://www.edri.org/cgi-bin/index?funktion=view&id=000100000124
• Gesol met gegevens van Nederlandse vliegtuigpassagiers (21.01.2004) http://www.bof.nl/nieuwsbrief/nieuwsbrief_2004_2.html

Dit artikel is automatisch geconverteerd uit het oude archief van nieuwsbrieven van Bits of Freedom.