Tijdens de behandeling van de herziening van de Telecommunicatiewet kwam ook de bewaarplicht voor verkeersgegevens kort aan de orde, dankzij een amendement van SP kamerlid Arda Gerkens. Op dit moment is er in Nederland maar 1 bewaarplicht geregeld, namelijk voor de lokatiegegevens van pre-paid mobieltjes voor een periode van 3 maanden. Volgens de nieuwe Europese privacy-richtlijn (2002/58/EG) moeten gegevens vernietigd of tenminste geanonimiseerd zodra ze niet meer nodig zijn voor facturering. Tegelijkertijd werd er in Brussel een uitzondering bekokstoofd om toch in alle lidstaten een algemene bewaarplicht te kunnen introduceren, met een beroep op de nationale veiligheid of de voorkoming, opsporing en vervolging van strafbare feiten.

Dit beruchte artikel 15 van de Europese richtlijn wordt in Nederland omgezet in artikel 11.13 lid 1 van de Telecommunicatiewet. Kamerlid Gerkens probeerde te voorkomen dat een dergelijke bewaarplicht via een Algemene Maatregel van Bestuur zou worden geïntroduceerd, zonder enige vorm van parlementaire controle, zoals tot nu toe de gebruikelijke weg is in de Telecommunicatiewet. Minister Brinkhorst raakte in eerste instantie in grote verwarring en gaf 3 tegenstrijdige argumenten waarom het amendement verworpen zou moeten worden; omdat de bewaarplicht sowieso wettelijk geregeld moet worden, en de Kamer dus altijd gekend zal worden, omdat operators dan niet meer op vrijwillige basis gegevens kunnen bewaren ten behoeve van de opsporing en tenslotte omdat een bewaarplicht dan niet meer via lage regelstelling kan worden ingevoerd.

De belofte van Brinkhorst om een eventuele bewaarplicht (‘waarover nog geen kabinetsstandpunt is ingenomen’) in ieder geval aan de Kamer voor te leggen, is verheugend nieuws. Jammer genoeg vond de minister het wel nodig om de sector opnieuw met een oude stok om de oren te slaan om algemene vrijwillige medewerking af te dwingen, namelijk kinderporno.

In tweede termijn verduidelijkte Brinkhorst de vrijwillige medewerking van operators, namelijk “bijvoorbeeld als het meldpunt kinderporno een melding van kinderporno ontvangt en het om een serieuze zaak gaat die door politie en openbaar ministerie moet worden onderzocht. In een dergelijk geval is het mogelijk dat het openbaar ministerie de aanbieder vraagt om bepaalde gegevens tijdelijk langer te bewaren (….).”

Nu medewerking niet beperkt is tot zeer ernstige zaken zoals kinderporno, geeft de wet in de praktijk een vrijbrief aan opsporingsambtenaren om telecombedrijven onder morele druk te zetten om allerlei gegevens te bewaren. Daarbij zullen bedrijven nooit voldoende inzicht krijgen in de aard van de verdenking om de afweging te kunnen maken tussen privacy en opsporingsbelang. En tenslotte ligt misbruik om de hoek, nu er geen verplichting is om het gebruik ervan controleerbaar te maken, bijvoorbeeld door het publiceren van een jaarverslag.

• Wijziging Telecommunicatiewet (TK 28851, nr. 1 en 2) http://www.ivir.nl/dossier/wijziging-Tw/28851nrs1-2.pdf

Dit artikel is automatisch geconverteerd uit het oude archief van nieuwsbrieven van Bits of Freedom.