Naar aanleiding van een stuk in het Parool over een ‘supermeldpunt internet’ hebben diverse media bericht over een plan van providers en justitie om in een keer alle problemen op internet op te lossen, van kinderporno tot auteursrecht, en van ongewenste intimiteiten in chatrooms tot grootschalige verstrekkingen van adresgegevens van internetters.

De werkelijkheid is een stuk minder heldhaftig, er komt namelijk geen supermeldpunt. Sinds begin dit jaar overleggen providers met het Ministerie van Justitie over de omgang met klachten over illegaal materiaal. Aan het overleg nemen behalve Bits of Freedom ook de Meldpunten Kinderporno en Discriminatie deel, net als het Openbaar Ministerie en de stichting Brein, vooral om te voorkomen dat er dubbel werk wordt gedaan. De kans is immers groot dat mensen allerlei klachten gaan sturen naar het nieuwe meldpunt, niet alleen over websites, maar ook over bijvoorbeeld kinderporno of chatrooms. Daarom krijgt het nieuwe meldpunt een algemene verwijzingsfunctie, zodat klachten meteen naar het juiste loket worden doorgestuurd.

De onderliggende reden voor het overleg is de onduidelijkheid hoe providers om moeten gaan met klachten over websites van hun klanten. Volgens de Europese e-commerce richtlijn (2000/31/EG) zijn providers in principe niet aansprakelijk voor data die ze vervoeren of opslaan. Het voorstel om deze richtlijn om te zetten, de aanpassingswet richtlijn elektronische handel, ligt sinds januari 2002 bij de Tweede Kamer. Alleen in het geval van hosting, het opslaan van andermans data, kan er aansprakelijkheid ontstaan als de provider een klacht krijgt, de klacht duidelijk maakt dat de gewraakte informatie echt onrechtmatig is, en niet ingrijpt. In de praktijk leidt die regel tot grote verwarring, wanneer een provider moet ingrijpen, en hoe de balans gewaarborgd kan worden tussen vrijheid van meningsuiting en rechten van derden. Bovendien eisen vertegenwoordigers van auteursrechten bij voortduring een actieve opstelling van providers bij het opsporen en bestrijden van inbreuken op hun rechten, niet alleen bij hosting, maar bij alle vormen van internetgebruik. Een dergelijke toezichts- en handhavingsplicht wordt juist expliciet uitgesloten in de Europese richtlijn.

Die verwarring is niet minder geworden met de publicatie vorige week van de antwoorden van de minister op Kamervragen uit 1999 over de aansprakelijkheid van tussenpersonen op internet. Het wel erg lange uitstel verklaart hij als volgt: “De vragen zijn nu pas beantwoord, omdat zij in het ongerede waren geraakt.” Maar er is ook een voordeel. Nu heeft de minister de Europese e-commerce richtlijn in zijn antwoord kunnen verwerken. De Kamervragen laten zien dat er toentertijd stemmen opgingen om het Amerikaanse DMCA model in te voeren; alleen vrijwaring van aansprakelijkheid als providers materiaal onmiddellijk verwijderen na een klacht, daarna pas de mogelijkheid voor een klant om te procederen tegen een klager.

“Brengt het technologisch mogelijk worden van het nemen van maatregelen ter voorkoming van schade met zich mee dat, zodra dit mogelijk wordt, het niet nemen van die maatregelen in beginsel kan leiden tot aansprakelijkheid uit onrechtmatige daad?” vroeg de kamer bijvoorbeeld. De minister geeft aan dat het telkens afhangt van de concrete omstandigheden van het geval. “De tussenpersoon die van anderen afkomstige informatie opslaat, behoeft niet naar aanleiding van de enkele mededeling van een derde de vermeend illegale informatie te blokkeren of te verwijderen. De tussenpersoon behoeft volgens de jurisprudentie namelijk pas actie in die zin te ondernemen, wanneer er in redelijkheid niet aan de juistheid van de kennisgeving van de derde kan worden getwijfeld (zie o.m. Rb. ‘s-Gravenhage 9 juni 1999, Computerrecht 1999, p. 200-205).” Daarbij verwijst de minister naar het vonnis in de roemruchte zaak van Scientology tegen Karin Spaink, XS4ALL en nog 20 providers. Uitspraak in het beroep in de bodemprocedure is onlangs voor de negende keer uitgesteld, en wordt nu na deze zomer verwacht.

• Noodknop in chatbox tegen viezerik op web (18.07.03) http://www.parool.nl/artikelen/NIE/1058504345924.html
• Antwoorden nav notitie over de aansprakelijkheid van tussenpersonen op het Internet (01.07.03) Tweede Kamer, 2002-2003, 25880, nr. 14
• Arrest Scientology-zaak wederom uitgesteld (17.07.03) http://www.xs4all.nl/nieuws/overzicht/scientology3.html

Dit artikel is automatisch geconverteerd uit het oude archief van nieuwsbrieven van Bits of Freedom.