De overeenkomst tussen de Verenigde Staten en de Europese Commissie over de online toegang die de Amerikaanse Douane krijgt tot de zogenaamde PNR data van Europese vliegtuigmaatschappijen, stuit op geen enkel bezwaar van de Nederlandse regering.

De Amerikaanse Douane wil online toegang krijgen tot de Passenger Name Record (PNR) van alle passagiers op vluchten van, naar of via de VS. Het PNR bevat gegevens zoals naam, geboortedatum, telefoonnummer en de datum van reservering, en kan ook gegevens bevatten zoals creditcardnummer, stoelnummer en maaltijdkeuze. Daarnaast vragen de VS via het Advanced Passenger Information System (APIS) van de vliegtuigmaatschappijen om naam, geboortedatum, geslacht, paspoortnummer en nationaliteit. De VS hebben gedreigd met hoge boetes en zelfs intrekking van de landingsrechten voor vliegtuigmaatschappijen die niet meewerken aan de verstrekking van de gegevens.

De overdracht van deze gegevens is gereguleerd door de Europese privacy-richtlijn, die beperkingen stelt aan de verwerking en opslag van persoonsgegevens. Maar onder Amerikaanse druk lijken deze bezwaren opzij geschoven.

In antwoord op Kamervragen heeft minister Donner van Justitie laten weten dat de gegevens gebruikt worden “teneinde terrorisme en andere serieuze misdrijven te kunnen bestrijden”. “Nederland staat hier volledig achter”, voegt Donner hier nog aan toe.

De overeenkomst tussen de Verenigde Staten en de Europese Commissie is zeer breed en legt nauwelijks beperkingen op aan de verwerking en opslag van de data. Zo zal de douane de data “niet langer bewaren dan noodzakelijk”. De data worden gebruikt voor de bestrijding van terrorisme, bedreigingen van de nationale en publieke veiligheid en mogen worden gedeeld met opsporingsinstanties voor “andere legitieme opsporingsdoeleinden”.

Gevraagd naar de wettelijke grondslag voor de overdracht van de data noemt Donner de Amerikaanse Aviation and Transportation Security Act. Stefano Rodot###de voorzitter van de Artikel 29 groep, waarin de nationale data protectie instanties van Europa zitting hebben, waarschuwde onlangs voor een situatie waarin EU wetgeving opzij wordt geschoven voor elke willekeurige maatregel in een land buiten de EU.

De gegevens worden door de autoriteiten in de VS gebruikt om een risico-analyse uit te voeren van passagiers. Hiervoor wordt in de VS voor binnenlandse vluchten reeds het Computer Assisted Passenger Pre-screening System (CAPPS) toegepast. Passagiers kunnen op grond van deze analyse een groene (ongevaarlijk), gele (extra controleren) of rode vlag (weigeren) krijgen.

In de praktijk worden passagiers om hen volstrekt onduidelijke redenen aan langdurige en herhaalde controle onderworpen of zelfs, zonder opgaaf van redenen, geweigerd op vluchten. De Amerikaanse burgerrechten organisatie EPIC heeft in de VS inzage gevraagd en gekregen in de klachten van passagiers over deze controles en weigeringen. De emails aan de Transportation Security Administration geven een goed beeld van de praktijk van het CAPPS systeem.

• Antwoord Donner op vragen van de leden Van Bommel, Gerkens en De Wit (14 april 2003) Tweede Kamer, 2002-2003, Aanhangsel handelingen 1022, p. 2339
• Gezamenlijke verklaring over PNR van de EU en de VS http://europa.eu.int/comm/external_relations/us/intro/pnr.htm
• Klachten aan de Transportation Security Administration over controles http://www.epic.org/foia_docs/airtravel/emails.pdf

Dit artikel is automatisch geconverteerd uit het oude archief van nieuwsbrieven van Bits of Freedom.