Op donderdagavond 13 februari zijn de grootste schenders van onze digitale rechten in 2024 bekendgemaakt tijdens de uitreiking van de Big Brother Awards. Van de vier genomineerden koos het publiek overtuigend met 40 procent van de stemmen voor de Minister van Financiën. De expertjury koos voor de nominatie van DPG Media.

Hoe klanten van banken de dupe zijn van falend beleid van de Minister van Financiën

Met de Big Brother Awards vraagt burgerrechtenorganisatie Bits of Freedom jaarlijks aandacht voor personen, bedrijven en overheden die een grove inbreuk hebben gemaakt op onze communicatievrijheid en privacy. De grote publieksfavoriet van deze misschien wel minst begeerde prijs van Nederland was dit jaar de Minister van Financiën. Hij wint de publieksprijs vanwege het maken van beleid dat indirect leidt tot privacyschendingen en discriminatie door financiële instellingen.

"Omdat Nederland niet gezien wil worden als bron voor financiering van terrorisme, heeft de Minister een zware last op de schouders van de financiële instellingen gelegd. Die willen ook niet met terrorisme worden geassocieerd, dus hanteren ze meedogenloos beleid. Op zoek naar 'verdachte' kenmerken, zetten ze discriminerende risicoprofielen en algoritmen in," vertelt Evelyn Austin, directeur Bits of Freedom. Uit onderzoek van het ministerie van Financiën zelf blijkt dat negen procent van alle Nederlanders vermoedt de afgelopen twee jaar te maken hebben gehad met discriminatie. Onder mensen met een niet-westerse migratieachtergrond is dit zelfs 32%.

Austin: "Wat schieten we ermee op als de - op zichzelf legitieme - strijd tegen terrorisme leidt tot schendingen van grondrechten van mensen die toch al bovengemiddeld vaak worden gediscrimineerd? We kunnen niet anders concluderen dan dat de overheid te ver is doorgeschoten. De minister moet het maatschappelijke belang voorop zetten en financiële instellingen niet langer een perverse prikkel geven om het onschuldige klanten onnodig moeilijk te maken."

De grootschalige praktijk van tracking en profilering door DPG Media

Volgens de vakjuryleden was er geen twijfel over mogelijk wie volgens hen de Big Brother Award Expertprijs in ontvangst moest nemen: zij kozen voor DPG Media. Het bedrijf was genomineerd voor het dagelijks tracken en profileren van miljoenen nieuwsconsumenten. Dat aantal gaat naar verwachting alleen maar toenemen: DPG Media neemt steeds meer mediamerken over. Op dit moment vallen er al ruim zestig titels onder het bedrijf, van de Volkskrant en het Algemeen Dagblad tot Donald Duck.

Dit baart de jury grote zorgen. Jurylid Nugah Shrestha, oprichter Politieke Jongeren: "DPG Media kiest met hun advertentiemodel voor de meest privacyonvriendelijke werkwijze. Persoonlijke data wordt ingezet om meer advertenties te verkopen, waardoor het bedrijf haar winst kan maximaliseren. Welke gegevens van lezers worden verzameld of hoe die worden gebruikt, blijft onduidelijk. Maar sommige van de meer dan honderd advertentiepartners bewaren gegevens over je surfgedrag tot wel tien jaar."

"Zeker wanneer dit soort praktijken plaatsvinden door een bedrijf dat zo'n groot aandeel heeft in ons medialandschap, ligt de kans op misleiding en oneerlijke concurrentie op de loer. In een tijd waarin sociale media en desinformatie meer terrein winnen, zou DPG Media zorgvuldiger moeten omgaan met de gegevens van gebruikers. We moeten dit niet willen toestaan."

Positieve prijs naar privacy voorvechters

De Felipe Rodriquez Award gaat naar een of meerdere personen die het afgelopen jaar juist veel hebben betekend voor onze digitale rechten; privacy voorvechters dus. Dit jaar waren er twee winnaars: Marietje Schaake en Danny Mekić. Schaake mocht de prijs in ontvangst nemen vanwege het aankaarten van de gebrekkige tot afwezige democratische controle is op de Big Tech bedrijven die onze wereld vormgeven. Mekić won op zijn beurt vanwege het succesvol aanklagen van X voor de praktijken van shadowbanning op dit platform. Hiermee liet hij zien hoe je tegenmacht kunt bieden aan de machtige Big Tech platformen.

Over de Big Brother Awards

De uitreiking van de Big Brother Awards werd dit jaar voor de negentiende keer georganiseerd door Bits of Freedom. Met deze avond wordt onderzocht hoe het is gesteld met privacy en internetvrijheid in Nederland.

Noot voor de redactie, niet ter publicatie: heeft u naar aanleiding van dit persbericht nog vragen? Neem dan contact op met Maartje Knaap, +31 6 29 90 43 18, maartje@bitsoffreedom.nl.