Vandaag dienen vier maatschappelijke organisaties, waaronder Bits of Freedom, een klacht in tegen Meta, het bedrijf achter Facebook en Instagram. De organisaties zijn van mening dat Meta de Europese platformregulering overtreedt door in te zetten op misleidende ontwerpkeuzes. Het ontwerp van Facebook en Instagram maakt het gebruikers namelijk onnodig moeilijk om te kiezen voor een tijdlijn die niet is gebaseerd op profilering.

De Digital Services Act (DSA) vereist dat zeer grote online platformen, waaronder Meta's Facebook en Instagram, ten minste één tijdlijn aanbieden die niet is gebaseerd op profilering. “Dit is een belangrijk onderdeel van de wet, omdat het gebruikers keuzevrijheid biedt: je moet kunnen kiezen voor een tijdlijn gebaseerd op jouw gedrag en data of bijvoorbeeld een tijdlijn op chronologische volgorde," legt Lotje Beek, beleidsadviseur bij Bits of Freedom, uit.

Alhoewel alternatieve tijdlijnen - zoals die op chronologische volgorde - beschikbaar zijn op de platformen van Meta, kunnen ze momenteel niet als standaard worden ingesteld. "Dat is problematisch. In de praktijk komt het er namelijk op neer dat gebruikers telkens als ze de app openen, opnieuw actief moeten kiezen voor de niet geprofileerde tijdlijn. Gebruikers kunnen zich daardoor namelijk onvoldoende beschermen tegen de sensatiebeluste en giftige algoritmen van Meta."

De organisaties zijn ervan overtuigd dat Meta gebruikers misleidt met dergelijke ontwerpkeuzes, omdat de op profilering gebaseerde tijdlijn effectiever de aandacht van gebruikers trekt en hun tijd op het platform verlengt. Meer tijd op het platform betekent meer getoonde advertenties, wat de inkomsten van Meta direct verhoogt. Het bedrijf heeft daarom een duidelijke financiële prikkel om gebruikers op de tijdlijn met profilering te houden. Beek stelt: “De ontwerptrucs die Meta inzet sturen gebruikers dus in de richting van een op profilering gebaseerde tijdlijn, wat zowel schadelijk is voor de privacy als voor keuzevrijheid.”

Bits of Freedom dient deze klacht in Ierland in in samenwerking met EDRi, Gesellschaft für Freiheitsrechte en Convocation Design + Research namens een Ierse Facebook- en Instagram-gebruiker. De bevoegde regelgevende instantie is de Ierse Media Commission, aangezien Meta haar Europese hoofdkantoor in Ierland heeft.

De ingediende klacht is hier terug te vinden: https://www.bitsoffreedom.nl/wp-content/uploads/2025/04/20250414-meta-complaint.pdf

Noot voor de redactie, niet ter publicatie: heeft u nog vragen of opmerkingen naar aanleiding van dit persbericht, neem dan contact op met Maartje Knaap, via 06 29904318 of via maartje@bitsoffreedom.nl.