Digitale mensenrechtenorganisatie Bits of Freedom begint een kort geding tegen Meta. Ze eist dat Meta in apps zoals Instagram en Facebook gebruikers de mogelijkheid biedt een tijdlijn te kiezen die niet gebaseerd is op profilering.

Bits of Freedom sleept Meta voor de rechter voor een overtreding van de Digital Services Act (DSA). Deze wet is bedoeld om gebruikers hun autonomie en controle terug te geven tegenover zeer grote platformen. De DSA doet dat onder andere door gebruikers meer controle te geven over de informatie die ze te zien krijgen.

"Het is bizar dat een handvol Amerikaanse techmiljardairs bepalen hoe wij in Nederland iedere dag de wereld zien," licht Evelyn Austin, algemeen directeur Bits of Freedom, toe. "De heimelijke surveillance en beïnvloeding die daarbij komen kijken vormen een risico voor onze democratie."

Bij het bepalen van welke content gebruikers te zien krijgen, stellen grote platformen hun eigen belangen voorop, namelijk het verkopen van zoveel mogelijk advertenties op basis van interesses en het gedrag van gebruikers. Daarbij proberen ze gebruikers aan het scherm gekluisterd te houden door ze steeds extremere informatie te serveren. De feed gebaseerd op gebruikersprofielen is daarom als standaard ingesteld.

Op grond van de DSA moeten gebruikers echter kunnen kiezen voor een alternatief op deze profilerende tijdlijn. Zoals een tijdlijn met enkel de content van mensen en organisaties die zij zelf volgen, op chronologische volgorde. Het probleem: Meta geeft gebruikers niet de optie deze standaard als voorkeur in te stellen. Bovendien maakt Meta het onnodig lastig deze tijdlijn te vinden en te gebruiken. Dit is in strijd met de DSA.

"Meta, van Facebook en Instagram, laat keer op keer zien totale lak te hebben aan onze wet- en regelgeving. Ze kiest stelselmatig voor haar eigen belangen boven die van gebruikers. Het is diep triest dat het nodig is, maar Bits of Freedom ziet geen andere uitweg dan naar de rechter te stappen," aldus Austin.

Voor veel mensen, en met name jongeren, zijn sociale media platformen — Instagram in het bijzonder — een belangrijke informatiebron. Grip op je informatiedieet is essentieel voor je zelfontwikkeling en deelname aan het publieke debat. Zeker in tijden van verkiezingen. Daarom is het belangrijk dat gebruikers op platformen zelf kunnen kiezen welke informatie zij daar ontvangen. Voor die keuzevrijheid komt Bits of Freedom op.

De zitting vindt plaats op 22 september. De zaak krijgt steun van onder andere Amnesty International en de Consumentenbond. Aan de hand van een petitie verzamelt Bits of Freedom meer steunbetuigingen voor de zaak. De petitie kan ook als individu worden ondertekend.