Maatregelen die de overheid neemt in het kader van onze veiligheid, richten zich vaak vooral op meer controle, repressie en surveillance van burgers. Dat kan anders. Daarom lanceren acht organisaties, waaronder Bits of Freedom, Amnesty International Nederland en Free Press Unlimited, vandaag een agenda met maatregelen die bijdragen aan de veiligheid van iedereen.

Overheidsmaatregelen in het veiligheidsdomein leiden vaak tot meer macht en bevoegdheden van uitvoerende instanties om burgers te monitoren en te controleren. Denk bijvoorbeeld aan de geheime diensten die ons internetverkeer aftappen, de politie die toegang wil tot onze appgroepen en de invoering van gezichtsherkenning. Met de zogeheten maatschappelijke veiligheidsagenda laten SPEAK, Free Press Unlimited, Bureau Clara Wichmann, Amnesty International Nederland, Controle Alt Delete, Transgender Netwerk, PAX en Bits of Freedom zien dat veiligheid ook anders kan worden geborgd.

"Dat is hard nodig," vertelt Lotte Houwing, beleidsadviseur bij Bits of Freedom. "In de praktijk zien we vaak dat repressieve veiligheidsmaatregelen slechts bijdragen aan de veiligheid van een deel van de mensen in de samenleving. Bovendien brengen ze juist veiligheidsrisico’s met zich mee, met name voor kwetsbare groepen. Denk bijvoorbeeld aan hoe een algoritme dat werd gebruikt om bijstandsfraude op te sporen alleenstaande moeders een hogere risicoscore toeschreef, hoe de politie etnisch profileert, en hoe mensen van kleur een hoger risico lopen onterecht als verdachte te worden aangewezen door gezichtsherkenningstechnologie. Dat moet en kan anders door in te zetten op veiligheid voor iedereen."

De agenda omvat elf veiligheidsmaatregelen op allerlei vlakken waarvan de acht organisaties zien dat mensen wel wat extra bescherming zouden kunnen gebruiken. Houwing: "We zien bijvoorbeeld dat de haat jegens transgender mensen enorm groeit. Daarom pleiten we ervoor dat de bescherming tegen discriminatie en haat voor iedereen moet gelden. Op dit moment zijn de juridische gronden hiervoor beperkt. Om ook transgender mensen tegen haat en discriminatie te beschermen, moeten de discriminatiegronden worden uitgebreid."

Andere maatregelen die de organisaties voorstellen gaan bijvoorbeeld over transparant en ethisch algoritmegebruik, onafhankelijkheid van Big Tech en gedragsregels voor het online gedrag van politici. De maatschappelijke veiligheidsagenda valt hier in zijn geheel te lezen.