Deze week publiceerde de Europese Commissie twee digitale omnibus-voorstellen. De Europese Commissie presenteert deze voorstellen als versimpeling van EU-wetgeving, maar in werkelijkheid worden belangrijke mensenrechtelijke waarborgen ernstig afgezwakt.

Er blijft niet veel over van de juridische waarborgen

Deze digitale omnibussen (Digital OmnibusHier lees je de Digital Omnibus en Digital Omnibus on AIHier lees je de Digital Omnibus on AI) heropenen de belangrijkste wetten waarin digitale rechten gewaarborgd worden, waaronder de Algemene verordening gegevensbescherming, de ePrivacy richtlijn en de AI-verordening. Dit terwijl de AI-verordening notabene na jarenlang onderhandelen middenin de implementatiefase zit.

Op grond van de ePrivacy richtlijn zijn bedrijven nu verplicht toestemming te vragen als ze je online willen volgen. Het voorstel schrapt het toestemmingsvereiste, waardoor bedrijven zonder toestemming je hele online gedrag in kaart kunnen brengen.

Ook wordt er voorgesteld de definitie van persoonsgegevens, zoals geregeld wordt in de AVG, te versmallen, waardoor versleutelde gegevens makkelijker verwerkt kunnen worden. Dit terwijl versleutelde gegevens regelmatig eenvoudig herleidbaar zijn tot personen.

Een ander in het oog spingend voorstel is om bijzondere persoonsgegevens, waar op grond van de AVG een verwerkingsverbod op geldt, gebruikt mogen worden voor het trainen van AI. Het gaat dan om gegevens over iemands religie, etniciteit, gezondheid, geaardheid, enzovoorts.

Daarnaast wordt er voorgesteld om het beboeten van verkopers die gevaarlijke AI-toepassingen op de markt brengen uit te stellen. Dit heeft dus niks met versimpeling van wetgeving te maken, maar met het uitkleden van een wettelijk kader waarmee mensen beschermd dienen te worden tegen risicovol datagebruik. De bescherming van mensenrechten in de AI-verordening was al erg mager. Nu er gepoogd wordt nog meer weg te schrapen, blijft er nog weinig over.

Europese waarden in de uitverkoop

De EU lijkt een sterke urgentie te voelen om een wedloop aan te gaan met de VS en China. De vele regels in de EU zouden die ontwikkeling belemmeren. Maar de nieuwe omnibusvoorstellen hebben een focus op de korte termijn en zijn niet toekomstbestendig. Als de EU zich echt wil onderscheiden op het gebied van digitale innovatie, dan zou ze moeten vasthouden aan de bescherming van mensenrechten bij de ontwikkeling en inzet van technologie. De Europese Commissie lijkt nu echter gezwicht te zijn voor de druk van de techlobby en plaatst marktbelangen boven de belangen van haar burgers. En daarmee worden de Europese waarden in de uitverkoop gezet.

Wij blijven ons inzetten voor beschermende wetten

Bits of Freedom zet zich in om de Europese Unie ervan te weerhouden rechten van mensen af te zwakken. We doen dit samen met onze vaste partnersLees hier de analyse van EDRi in het Europese digitale rechtenveldWe stuurden bijvoorbeeld deze brief naar de EC, maar ook in samenwerking met andere NGO’s vanuit verschillende sectoren, die eveneens geraakt worden door de dereguleringsdrang van de Europese Commissie.