![VVD's roep om exportban internetfilters hypocriet [opinie]](https://www.bitsoffreedom.nl/wp-content/themes/bitsoffreedom/assets/images/svg/icon-arrow-left-black.svg){kind=icon}
Opsporingsdiensten teruggefloten: reaguren weer veilig?
Goed journalistiek speurwerk bracht aan het licht dat de politie en het openbaar ministerie regelmatig nieuwssites onder druk zetten om de identiteit prijs te geven van reagerende bezoekers. Zonder gerechtelijk bevel, terwijl de wet dit wél verlangt. Na kamervragen antwoordt de verantwoordelijke minister dat ook opsporingsdiensten zich aan de wet moeten houden. Is ‘reaguren’ nu weer veilig?
Nu.nl, geenstijl.nl, joop.nl, crimesite.nl – al deze Nederlandse nieuwssites krijgen geregeld te maken met bluffende politie, bericht Webwereld. Opsporingsdiensten verlangen dan de ip-adressen – een uniek soort telefoonnummers op internet – van iedereen die op nieuwsberichten reageren. En bij weerstand van de nieuwssites laten de opsporingsdiensten vaak niet meer van zich horen. Deze sleepnet-tactieken van de opsporingsdiensten hebben we al een aantal keren bekritiseerd, met name toen bekend werd dat de Culemborgse Courant weigerde de ip-adressen van haar bezoekers af te geven.
Politie en justitie bluffen en haken af, omdat dit soort vorderingen gebaseerd moeten worden op artikel 126nc en artikel 126nd van het Wetboek van Strafvordering. In deze wetsartikelen staat de bevoegdheden en criteria voor het vorderen van gegevens uit gegevensbestanden nauwkeurig omschreven. De Officier van Justitie mag pas overgaan tot het opvragen van de gegevens na een afweging van de belangen van de opsporing (politie en justitie), degene op wie de gegevens betrekking heeft (de bezoeker) en de derde (de pers). Gemakzuchtig de telefoon oppakken en op de bluf sleepnetten uitgooien naar ip-adressen is dus niet bepaald in lijn met de wet. Om maar te zwijgen van de dreigementen, die er blijkbaar aan te pas komen.
De stevige kritiek op de sleepnetten van opsporingsdiensten neemt toe, ook uit de hoek van de Nederlandse Vereniging van Journalisten. Mensen moeten namelijk het recht hebben om anoniem op nieuws te reageren. VDD-Kamerleden Hennis-Plasschaert en Van der Steur stelden kamervragen. Waar het vorige kabinet nog de opvatting was toegedaan dat reaguren je verdacht maakt, schrijft (PDF) minister Opstelten dat opsporingsdiensten slechts op basis van een expliciete wettelijke vorderingsbevoegdheid ip-adressen mogen opvragen.
Het is goed dat de opsporingsdiensten zijn teruggefloten en dat de minister wijst op de sterke jurisprudentie van het Europees Hof voor de Rechten van de Mens als de persvrijheid en het open publieke debat in het geding is. Die jurisprudentie zal nu meegenomen worden in nieuwe richtlijnen voor opsporingsdiensten, belooft de minister. Want de wet geldt voor iedereen, ook voor de opsporingsdiensten.
Nu reaguren weer veilig lijkt, roepen wij jullie op om je uit te leven in de comments. Bits of Freedom belooft je ip-adres niet af te geven aan bluffende opsporingsdiensten.
Simon Hania
Eigenlijk is het wel frappant en wrang dat “slechts” een Officier van Justitie, onderdeel van de opsporing, nodig is en niet een Rechter Commissaris, onderdeel van de Rechterlijke Macht met een _onafhankelijke_ afweging. Ik legde dat laatste een aantal buitenlandse collega’s uit (waaronder een Belg en een Brit) en die vielen bijkans van hun stoel van ongeloof.
We moeten dus helemaal nog niet zo tevreden zijn met deze uitspraak van het kabinet!
Michiel
Een stap in de goede richting inderdaad, maar ook dit kabinet heeft teveel vertrouwen in de Officier van Justitie. Denk bijvoorbeeld maar eens de het plan dat laatst in het nieuws was om OvJ’s veel vaker zelfstandig straf te laten opleggen ‘om de rechterlijke macht te ontlasten’. En aan de legitimiteit van dat laatste argument wordt hard gewerkt door te bezuinigen op o.a. de RAIO-opleiding. En zo kun je makkelijk nog even doorgaan. Maar om nog een beetje positief te eindigen: Fijn dat Opstelten enig verstand toont.
alex
DEZE site poogt wel elke 5 sec
verbinding met mijn puter vanaf IP 82.94.216.82
Waarom??
Bits of Freedom
@Simon Hania
Het betreft hier gebruiksgegevens en nog geen verkeersgegevens of locatiegegevens – laat staan een dataset met privé-informatie met wie je contact hebt gehad en waar je toen was gedurende 12 maanden.
De Brit moet zich nog eens bedenken. In het Verenigd Koninkrijk kan de politie zelfstandig, zónder belangenafweging van de Officier van Justitie, al je bewaarplichtgegevens opvragen. Op dat gebied draagt de VK absoluut de rode lantaarn in Europa – inderdaad rap gevolgd door Nederland.
Je oproep niet tevreden te zijn met de wetgeving is juist. Maar dat de minister de wet en Europese jurisprudentie in ieder geval respecteert, in tegenstelling tot de vorige minister, is – zoals Michiel schrijft – een stap in de goede richting.
Bits of Freedom
@alex
Goed dat je dit punt aanstipt. Die verbinding wordt gelegd voor de website-statistieken. Deze statistieken zijn volledig geanonimiseerd en geaggregeerd. Het is belangrijk voor ons om bij te houden, vooral omdat we het beheer van de website zelf doen. We gaan natuurlijk goed met je privacy om. Onze privacy-verklaring vertelt je er meer over: https://www.bof.nl/home/privacy-verklaring/
Aarzel niet te mailen naar info@bof.nl of nog een comment te posten als je nog vragen hebt!
Jan van de Laar
Is het mogelijk voor forumbeheerders/eigenaars een officiele klacht in te dienen tegen degene die onterecht gebruik maakt van zijn/haar positie? Zo ja, wellicht is het een idee om in zo’n geval direct http://www.politie.nl/Aangifte/ op te zoeken.
Richard
Omdat door de bewaarplicht alsnog alle gegevens opgeslagen worden
kijk ik nog steeds uit met kritiek als jullie het niet erg vinden.
Wat ik vroeger leerde over de DDR is nu van toepassing op Europa.
Hawick
Alle namen en professionele adressen van politiefunctionarissen en officieren van justitie die dergelijke druk uitoefenen dienen op een website publiekelijk bekend te worden gemaakt. Dit is eengroep ambtenaren die zich onttrekt aan democratisch gestelde regels. Politie en justitie hebben een te lang e traditie van het buiten de wet opereren op het privacy dossier. Het is tijd voor sancties. Ook zij dienen zich zonder meer aan de wet te houden. Er heerst daar een gevaarlijk attitude probleem.
Matthijs
Persoonlijk vind ik het nog wel een interessante juridische vraag of een IP-adres onder 126nc of onder 126nd valt. Deze lijkt mij bij voorbaat nog niet beantwoord en wel van cruciaal belang. 126nc verschaft immers aan de opsporingsambtenaar (politieagent dus en niet slechts de OvJ of RC) de bevoegdheid om identificerende gegevens op te vorderen. Deze bevoegdheid is heel breed omschreven, zo is zij bijvoorbeeld niet beperkt tot aanbieders van telecommunicatiediensten. Een agent kan van iedereen “die daarvoor redelijkerwijs in aanmerking komt” identificerende gegevens van een ander vorderen.
Of een IP-adres onder deze brede en eenvoudig inzetbare bevoegdheid van 126nc valt, lijkt mij afhankelijk van de vraag of (1) de lijst uit lid 2 limitatief of enuntiatief is bedoeld (ik schat limitatief, maar zou dit nader moeten uitzoeken) en 2 of een IP-adres kan vallen onder “administratief kenmerk” (sub c).
Hoewel ik het in moreel opzicht zeker verwerpelijk zou vinden als politieagenten met grote regelmaat en zonder aantoonbare noodzaak IP-adressen van ‘reguurders’ zouden opvorderen, vraag ik mij dus af of deze praktijken juridisch gezien eigenlijk wel een overtreding vorm(d)en. Als IP-adressen onder 126nc kunnen worden gevorderd, lijkt mij dat eerlijk gezegd niet.
Matthijs
Net de reactie van Opstelten even gelezen. Vind het eigenlijk opmerkelijk dat hij de reacties van reaguurders, zonder verdere beschouwing, vindt vallen onder bronbescherming van journalisten. Dat lijkt me niet helemaal zuiver, omdat een reaguurder helemaal geen ‘bron’ van de schrijver die het oorspronkelijke artikel heeft geschreven en geplaatst is.
De reaguurder plaatst zelf iets en heeft misschien de verwachting dat de sitebeheerder zijn anonimiteit zal waarborgen, maar het blijft iets anders dan wanneer de bron de journalist de gegevens toevertrouwt en de journalist deze vervolgens zelf besluit te verwerken in zijn artikel.
Matthijs
Door zelf te plaatsen is de reaguurder zelf eigenlijk de ‘journalist’. In plaats van om bronbescherming dient dit debat dus eigenlijk te gaan om de vraag in welke omstandigheden er een recht op anonieme meningsuiting bestaat voor de reaguurder. Anton Ekker heeft een interessant proefschrift over dat soort vraagstukken geschreven: http://dare.uva.nl/document/19656.
ik plaats ook eens een reactie
m.i. vallen ip-adressen onder 126na sv, en niet onder 126nc.
Vincent
Laten we aub wat lering uit de reaguursels trekken en ze promoten!!!! Er is namelijk niks leerzamer dan dat, als men bedenkt dat dit gevoelens betreffen binnen de samenleving. Gevoelens, welke anders niet snel geuit zouden worden. Het is een uitlaatklep om ons genot en ongenoegen te uiten zonder de langere en scherpe veel snede te nemen. Een uitgelezen kans om het goede te doen (sturen) zonder veroordeling en niet te wachten op de uitbarsting die komen gaat.