Analyse: gedegen rapport startschot voor actualisering Grondwet

De wereld na WikiLeaks' Cablegate

Data Retention Directive evaluation: expect the unexpected?
DOSSIER: Platformen

De gevolgen van de publicatie van meer dan 250.000 Amerikaanse ambassadeberichten door klokkenluiderssite WikiLeaks kunnen moeilijk worden overschat. Een deel van het diplomatiek verkeer van de Verenigde Staten ligt op straat. De Verenigde Staten oefenen zware druk uit om WikiLeaks te stoppen. John Perry Barlow, de oprichter van de Amerikaanse digitale burgerrechtenbeweging EFF, noemt dit zelfs de eerste informatieoorlog. Wat betekenen de ontwikkelingen rond WikiLeaks voor communicatievrijheid?

Overheden zullen internetvrijheid aan banden proberen te leggen

Nooit eerder hebben de Verenigde Staten geprobeerd om de verspreiding van informatie zo publiek via zware politieke druk te voorkomen: dit nooit meer. Die pogingen zullen de komende maanden ook hun effect hebben op internetregulering. Overheden zullen Cablegate aangrijpen om hun greep op het internet te versterken. Er zullen wetten worden geïntroduceerd om domeinnamen en IP-adressen makkelijk te kunnen blokkeren op wereldwijde schaal. Er zal druk worden uitgeoefend om hosting providers makkelijker informatie off-line te laten halen. Het zal financiële dienstverleners moeilijker worden gemaakt om de publicatie van controversiële informatie te faciliteren. En er zal worden geprobeerd om de controle van de inhoud van internetverkeer te vergemakkelijken door middel van deep packet inspection. Het meest pessimistische scenario is dat de Chinese Great Firewall een blauwdruk wordt voor het wereldwijde internet.

En de beweging vóór internetvrijheid zal groeien

Het is echter de vraag of internetgebruikers deze ontwikkeling zomaar zullen accepteren. Meer internetgebruikers zullen zich door Cablegate realiseren dat het internet afhankelijk is van private tussenpersonen met hun eigen belangen, die niet altijd in overeenstemming zijn met de belangen van de internetgebruiker. Dit hangt samen met de conclusie van de Electronic Frontier Foundation naar aanleiding van Amazon’s beëindiging van haar diensten aan WikiLeaks: “Online speech is only as strong as the weakest intermediary”. De beweging om de macht van tussenpersonen op internet aan banden te leggen zal groeien.

Commentatoren wijzen bovendien op de ironie dat de Verenigde Staten het gospel van de free flow of information in China predikten en nu de verspreiding van de ambassadeberichten koste wat het kost proberen te voorkomen. Deze pogingen hebben vooral een averechts effect: honderden klonen van WikiLeaks schoten als paddestoelen uit de grond (en sympathisanten namen ook hun toevlucht tot illegale methoden, zoals technische aanvallen op PayPal en Amazon). Veel internetgebruikers zullen zich dan ook ongetwijfeld kunnen vinden in de conclusie van John Naughton in The Guardian: “Live with the WikiLeakable world or shut down the net. It’s your choice”.

Overheden zullen hun informatie beter gaan beveiligen

Maar als dat klopt dan is de vraag: hoe kunnen overheden informatie die terecht als vertrouwelijk is geclassificeerd beschermen in een WikiLeakable world? Hier kan inspiratie worden geput uit het debat over de bescherming van de vertrouwelijke gegevens van burgers. Bits of Freedom en andere organisaties waarschuwen al langer: informatiebeveiliging is bijzonder complex en als iets op internet staat kan publicatie niet meer worden tegengehouden. De overheid moet daarom terughoudend zijn met de opslag van vertrouwelijke gegevens over haar burgers, en de gegevens die ze opslaat moet ze goed beveiligen.

Tot nu toe werden deze waarschuwingen grotendeels genegeerd, met als dieptepunt ex-staatssecretaris Heemskerk, die zich stoorde aan de “privacyparanoia”: “Het lijkt alsof de privacy-angst bij digitale zaken veel groter is dan bij papieren zaken. Maar een papieren dossier in een ziekenhuis kan ook gekopieerd worden”. Deze naïeve spin klinkt na Cablegate oorverdovend hol. WikiLeaks toont aan dat het kopiëren van digitale informatie wel degelijk iets anders is dan het kopiëren van papieren informatie. De beveiliging van informatie zal zich in bijzondere aandacht mogen verheugen.

Dat betekent echter niet dat de overheid ál haar informatie beter moet beveiligen. Waar de overheid ten aanzien van gegevens over burgers terughoudend moet zijn met de opslag, zou de overheid ten aanzien van “eigen” gegevens juist terughoudend moeten zijn met vertrouwelijke classificatie. Met andere woorden: de overheid moet minder informatie als geheim aanmerken, maar terechte geheimen beter beveiligen.

Publiek debat over geheimhouding en informatievrijheid

Wat ook zij van de wenselijkheid van de aanpak van WikiLeaks in Cablegate: het publiek debat over de verhouding tussen geheimhouding door de overheid en informatievrijheid zal breder worden gevoerd. Journalisten, onderzoekers en organisaties als Bits of Freedom merken al jaren dat de Nederlandse en Europese overheid wordt gekenmerkt door een hardnekkig gebrek aan openheid. De geleidelijke publicatie van een kwart miljoen ambassadeberichten is voor sommigen te veel van het goede. Maar door Cablegate zullen meer mensen zich de vraag stellen of in een goed functionerende democratie de overheid niet meer openheid zou moeten betrachten, of burgers het recht hebben om informatie over de overheid met elkaar te delen en waar de grenzen van die informatievrijheid liggen. Beter laat dan nooit.

  1. leenvr

    WikiLeaks het 9/11 voor het internet 🙁

  2. Tweets die vermelden De wereld na WikiLeaks’ Cablegate « Bits of Freedom -- Topsy.com

    […] Dit blogartikel was vermeld op Twitter door Annette Schulte, Sander Smeenk, karin horst, Aizo Krikke, Bits of Freedom en anderen. Bits of Freedom heeft gezegd: Conclusie 1 van "de wereld na #cablegate": overheden zullen internetvrijheid aan banden proberen te leggen: http://is.gd/iuRs2 […]

  3. Jaja grammer nazi ik weet het

    “Niet eerder hebben de Verenigde Staten geprobeerd om de verspreiding van informatie zo publiek via zware politieke druk te voorkomen: dit nooit meer”

    Nooit eerder hebben de Verenigde Staten geprobeerd om de publieke verspreiding van informatie via zware politieke druk te voorkomen. (Klinkt wat beter 😉

  4. Ot van Daalen

    Dank je wel grammer nazi, aangepast 🙂

  5. Joost

    Het zou goed kunnen dat overheden nu gaan proberen meer middelen te krijgen om schadelijke informatie van het internet te kunnen houden. De vraag is natuurlijk wat schadelijk is. Ik hoop dat ik niet te naief zal blijken, maar dit zou juist een stap voorwaarts kunnen zijn voor internet vrijheid, doordat er nu juiste procedures komen om informatie van het net te houden, getoetst door een rechter.

    Het meest schandalige aan de hele affaire is dat er politieke druk is uitgeoefend op partijen zoals Amazon om facilitering onmogelijk te maken. Als er wetten komt die publicaties van schadelijk materiaal aan kan pakken, zullen die wetten getoetst worden door rechters, die de afweging zullen maken of het algemeen belang van publicatie afweegt tegen de schade die veroorzaakt wordt. Dat lijkt me de juiste gang van zaken.

  6. Sebastiaan

    Ik mis eigenlijk nog een wat scherper commentaar op de DDoS-aanvallen. Dergelijke aanvallen staan nooit in dienst van informatievrijheid (in tegendeel). Ik begrijp dat het hier gaat om een randverschijnsel, maar het niet nadrukkelijk afstand te nemen van het langs criminele weg ontoegankelijk maken van websites lijkt me de dialoog bepaald niet bevorderen. Ik zou het jammer vinden als we naar een situatie gaan waarin bovengrondse organisaties ondergrondse groepen mensen hun gang laten gaan, zoals dat in veel ander activisme al ‘gebruikelijk’ is.

  7. Ot van Daalen

    @Sebastiaan: Dank voor je reactie. We hebben de DDOS-aanvallen op Twitter veroordeeld: https://twitter.com/bitsoffreedom/status/12624807992496128. Dit is wat ons betreft volstrekt onacceptabel en we zijn het dan ook met je eens.

  8. Caroline

    Moet een antwoord dan niet zijn dat ook de burgers hun data beter gaan beschermen?
    Cecilia Malmstrom geeft namelijk aan dat de data retention toch wel here to stay is.

    EDRi_org

    On 1 Dec Malmström had no view of the future of data retention http://bit.ly/fEKEso On 3 Dec Data Ret. “here to stay” http://bit.ly/9WPQu0

  9. Michel

    Joost: “getoetst door een rechter”.

    Dat laatste is nog maar de vraag. Ik zie de laatste tijd juist een trend richting het passeren van rechters. Websites moeten makkelijk (= zonder tussenkomst van justitie) offline gehaald kunnen worden, filesharers moeten afgesloten kunnen worden zonder tussenkomst van, mensen hoeven niet meer eerst officieel “verdacht” te zijn voor je ze kan bespioneren, etc.

    En dus ook een trend richting niet de bron van een probleem aanpakken maar het tapijt eronderweg trekken. Kinderporno filteren in plaats van degenen die het verspreiden daadwerkelijk aanpakken, Filesharers via hun provider laten disconnecten in plaats van via justitie aanpakken, en dus ook wikileaks via voor hun nodige voorzieningen onderuit schoffelen en monddood/vleugellam proberen te maken in plaats van te bepalen dat het daadwerkelijk illegaal is.

    Dingen officieel via justitie doen is moeilijk en inefficient en “foutgevoelig” (zo’n rechter zal het eens niet met je eens zijn!) en dus is het efficienter en sneller om het via een achterkamertje op te lossen.

  10. MeMeMe

    Ben je bang? Durf je niet?

  11. Hans Bousie

    De absoluut grootste winst van de hele Wikileaksaffaire is dat duidelijk is geworden dat alle overheden iets te verbergen hebben. Dat geldt niet alleen voor China en Zuid Korea, maar ook voor “het vrije” westen. Zij het in zeer verschillende gradaties. En de schaamteloosheid waarmee enerzijds overheden zich permitteren druk uit te oefenen op particuliere organisaties als Amazon en dat organisaties als Visa en Mastercard zich een opstelling veroorloven die normaal gesproken aan de rechtsprekende macht is voorbehouden. De totale trias politica gemixt. Als informatie geheim moet blijven moet je die goed beschermen, dat geldt voor staatsgeheimen zoals het geldt voor persoonsgegevens. Als het effect zou zijn een beter besef van de kwetsbaarheid in een digitale wereld dan is Wikileaks winst. Als het effect is dat de overheid voortaan alle informatie op internet gaat monitoren inclusief zenders en ontvangers, then big brother is truly watching you…

  12. Johan Vromans

    Gelukkig verklaart minister Opstelten “Cybercriminaliteit, cyberveiligheid en cyberverdediging, het zijn topprioriteiten van het kabinet.”
    “Het is strafbaar, de hackers moeten worden opgespoord en voor de rechter komen”, aldus de bewindsman, die stelde dat de daders zeker opgepakt gaan worden.
    Hieruit blijkt overduidelijk dat hij daders wil gaan aanpakken, dus dan ook de makers van kinderpornosites, en zich niet langer zal richten op de ISPs en filtering van het internetverkeer van onschuldige burgers. Dit is een revolutionaire stap voorwaarts.

  13. Arjen Kamphuis

    Terwijl in ‘The War on Terror’ inmiddels meer burgers zijn omgekomen dan in Vietnam of the killing fields van Cambodja blijft het natuurlijk vooral van belang dat wij in het westen kunnen weten wat onze overheden uitvreten. Niet dat we daarna echt iets doen met die informatie, behalve een debat over het verkrijgen van die informatie zelf natuurlijk. Want dat is intelectueel en genuaceerd,

    Toen Daniel Ellsberg de Pentagon papers naar buiten bracht ging de discussie ook niet over fotokopieer apparaten en nauwelijks over persvrijheid. De discussie ging over de honderduizenden doden in een onwettige, zinloze en onwinbare oorlog.

    Zullen ff focussen allemaal?
    http://sargasso.nl/archief/2010/12/09/xeroxing-the-war/

  14. burger 434

    How can a few wise leaders alone solve complex global issues pending ? People need to be involved/need same info on these complex issues to let our global society decide & survive.

    We NEED transparency for our global society that we created an cannot control.To many crises.
    We’d never gone to Iraq if we read the cables first?

    DAMAGE cyber WW3 result: 500k hurt diplomats worldwide. billion soldiers on the side line/out of business (and still insist it’s not a war); final 200 nations restuctured. other side:few hackers political imprisoned/their parrents fined. After a short (for many long) war only 1 global transparent free society survives …..never thought WW3 as a joke. Yeah all wars are surprises.

    Just don’t believe technologies are bad, it’s neutral.
    There are just people that cannot handle it.
    Tech changes and WWW is a big change
    WL to much Change for Obama?
    Know It’s a hard path, but harder for our totalitarian enemies.

    its e-government(power) not e-commerce(money) that changes our world!
    If democracy fails, the only solution is MORE democracy. The only way is UP.
    This is Far worse for China, than the US. It’s your Duty to spread your thoughts.

    If democracy fails, the only solution is More democracy.
    E-vote(power), not E-commerce(money) that changes our world, stupid!

    greets from citzen 434234243!

  15. TFWC

    Ik ben blij dat dit allemaal gebeurt, en ben niet bang dat het Internet aan banden gelegd zal worden, daarvoor is het te groot, en zijn teveel belangen op het spel. Ook commerciël. Ook wetten. Overigens kun je die DDOS-aanvallen veroordelen of niet, maar ze zijn een realiteit, ook van de kant van overheden, dus dat groepen reageren door instituties terug te pakken is niets raars. Als een land een ander land illegaal aanvalt kunt je verwachten dat guerilla groepen (niet onterecht lijkt me) naar wapens grijpen, hetzelfde gebeurt nu op internet. Dat Bits of Freedom met een morele vingertje komt vind ik een beetje zwak. Overheden die internet gebruiken om wetten en grondrechten aan hun laars te lappen mogen van mij een koekje uit eigen deeg krijgen.

  16. marc

    Kom op. Internet is voor iedereen, dus er word niemand afgesloten van het internet. Belangrijk is de Netiquette wat inhoud dat men niet andermans sites en computers hacked/cracked, want iedereen heeft recht op internet. Tolerantie, respect, compassie en vrijheid van meningsuiting horen daar ook bij.

  17. Peter Knoppers, Delft

    De Amerikanen hebben na 9/11 besloten een hoop informatie “beter te delen” tussen hun (zeer talrijke) veiligheidsdiensten. Het gevolg was dat deze ambassadeberichten te lezen waren voor zo’n 3 miljoen mensen. Hoe kun je in godsnaam geheimen delen met 3 miljoen mensen?

    Ik vind het ongelofelijk dat het zo lang geduurd heeft voordat zich een lek van deze omvang heeft voorgedaan!

  18. Jan van de Laar

    Ik acht het geheel niet ondenkbaar dat in december 2020 een uitzending van Andere Tijden word onthuld dat ‘de Amerikanen’ de hele Wikileaks-affaire zelf hebben opgezet om Internationale burgervrijheden in te kunnen perken. Immers, de regering van de VS is ‘slechts’ in verlegenheid gebracht. Echt zware en feiten zijn niet boven water gekomen. Echt veel nieuwe inzichten hebben de feiten tot nu toe niet opgeleverd. Wie het wilde weten wist allang dat de VS, vooral wanneer de republikeinen aan de macht zijn, bereid is hele vieze handjes te maken.

  19. Milton Ponson

    De vrijheid van toegang tot informatie is vastgelegd in tal van internationale verdragen en het EVRM stelt zelfs dat de gebruiker het recht heeft om zelf te bepalen langs welke kanalen deze informatie ophaalt dan wel distribueert. Dat WikiLeaks als “whistle-blower” site het recht heeft informatie te verspreiden verkregen via derden en dan ook is vrijgesteld van aansprakelijkheid staat juridisch buiten kijf.

    De wijze waarop Assange de confrontatie heeft aangegaan en zijn gehele provocatieve houding zijn de feitelijke reden om hem “even stevig aan te pakken”.

    Zijn houding en mogelijk gebrek aan tact mogen echter geen excuus zijn om de rechten van alle klokkenluiders nu aan banden te leggen en iedereen op het internet te gaan monitoren.

    Dat leidt alleen maar tot de recrutering van honderdduizenden fanatieke hackers door groeperingen met verborgen agenda’s die erop uit zijn informatie-oorlogen te ontketenen.

  20. Rembert Amons

    Ik ben het met Jan van de Laar eens. Lees bijv. de Wikileaks artikelen op globalresearch.ca

  21. Sasha

    Helaas, dit werkt allemaal tegendraads. Ten eerste heeft het niets met de vrijheid van meningsuiting te maken, want die kabels zijn privé gesprekken en derhalve een inbreuk op privacy, ten tweede heeft men nu een krachtig wapen om nog harder op te treden tegen de ‘echte’ klokkenluiders, ten derde zal iedereen zich straks moeten identificeren op Internet. Stel dat een agent jouw privé gegevens steelt, en dan aan mij geeft en dat ik die op Internet ga zetten onder het mom van: “vrijheid van meningsuiting” i.e. “vrijheid van informatie”. Hoe zou jij daar over denken? Ik weet wel zeker dat je de eerste bent die een rechtzaak start. Oftewel: ze hebben niets maar dan ook niets bereikt. Zullen we een weddenschap afleggen? Ik leg 50 euro in op het feit dat we hier alleen maar schade van zullen ondervinden. trieste zaak dat het zo ver heeft kunnen komen. En ik vertrouw heel Wikileaks niet. Leuk dat Gonggrijp erbij zit, maar die andere snuiters zoals Assange vertrouw ik voor geen cent.

  22. WikiSpooks

    “There is only the slightest movement of the fingers that makes the V-sign different from the Nazi salute. Always watch that.” – Captain Beefheart.

  23. Ben

    @ Sasha: die cables zijn geen ‘privegesprekken’, allemaal officiele notas, aantekeningen etc. Als bv. emails onderschept waren die ambtenaren vanaf hun thuisadres sturen OK, maar alles wat ik tot zover op WikiLeaks staat is onder werktijd en in functie gestuurd, dus dat privacyverhaal is grote onzin.
    Daarnaast, overheden (dus ook de ambtenaren gedurende werktijd) zijn verantwoording schuldig aan hun werkgevers, oftewel de ingezetenen van een land. Daarnaast is WL slechts een facilitator, géén rechtstreekse publisher.
    Wat betreft de schade ben ik het wel met je eens.

    @ Analyse: goede analyse, denk dat je (grotendeels) gelijk hebt/zal krijgen.

  24. W.deBoer

    Alles overziende begin ik mij af te vragen onder welke wet Internet eigenlijk valt/zou moeten vallen. Als ik vanuit het .nl domain iemand schade doe in het .de domain maar ik doe het op servers in het uk domain, valt dat onder Nederlandse, Duitse of Engelse wet? Of allemaal tegelijk, of helemaal nergens? Op welke privacyrechten kan ik mij beroepen op het Internet?
    Hebben rechtspersonen ook privacyrechten net als natuurlijke personen? Geldt dat ook voor staten?
    Voor Wikileaks kan ik alleen op dit moment alleen maar concluderen dat het hype (van Wikileaks) en schrik (van de VS) geweest is maar verder eigenlijk bitter weinig gebracht heeft. Overdaad schaadt?
    Hoe dan ook volgend jaar gaat weer een enerverend jaar worden… cincin!

  25. Gloomy

    @W.deBoer
    internet is nooit gemaakt voor privacy.. zo simpel is dat 😛
    internet was ontwikkeld voor wetenschappelijke instituten en overheden om makkelijk informatie met elkaar te delen. Er zit dus geen rechten structuur in. privacy informatie op het internet zetten is dan dus ook je eigen verantwoordelijkheid.

    Vervolgens wordt je als gebruiker altijd beschermd vanuit het land waaruit je opereerd.
    Dus als jij vanuit een engelse server een duitse server aanvalt. Dan zal duitsland proberen om via het engelse rechtssysteem jou te veroordelen. En wat dat betreft is het aardig makkelijk. Het is namelijk in elk land verboden om zonder toestemming binnen iemand anders zijn computer te treden.
    Dus het echte hacken ( heb het hier dus niet over DDoS) is overal wel illigaal. De privacy wet van itnernet daartegen niet en dat is dus wat hier wel duidelijk wordt met IJsland en Noorwegen.

    Privacy op het internet is dus je eigen verantwoordelijkheid. Als iemand een foto op het internet plaatst van jou zonder toestemming. Dan kan je diegene voor de rechter slepen of aandringen dat je onherkendbaar wordt gemaakt. Zo ook voor persoonlijke brieven. Het verspreiden van die overheidsbrieven, wat wikileaks dus doet. Is eigenlijk niet illigaal. Ze hebben het immers gekregen van iemand die wel legaal toestemming had tot het systeem. De fout ligt dus bij degene die het gelekt heeft en de beveiliging van het systeem. Het verspreiden van die brieven ligt vervolgens onder het mum van vrijheid van informatie op het internet zoals in de Noorse wet vastgesteld. De VS zal vast wel geprobeerd hebben om de Noorse regering over te halen die server te sluiten. Maar die weigeren dat ( daarom zit wikileaks dus in noorwegen en niet in een land als nederland).

    Wat ik vind van wikileaks? dubbelzinnig eigenlijk. Ik ben blij dat ze die informatie op straat hebben gegooid. Nu weten we eindelijk dat onze overheden best wat transparanter mogen worden. Daarnaast is de manier waarop het gebeurd ( ongefilterde namen etc. in de eerste release. Een enorme aanval op Amerika, dat ze zelf niet transparant zijn en ga maar door) WEL slecht. Wat dat betreft hou ik meer van openLeaks.

Geef een antwoord

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd.

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.

Help mee en steun ons

Door mijn bijdrage ondersteun ik Bits of Freedom, dat kan maandelijks of eenmalig.