bits of freedom logo zwart

Dossier > online platformen

Lieve platform vrienden,

Wat een turbulente maand. Het begon met een grote overwinning voor de rechtsstaat: een verbod op gepersonaliseerde advertenties. De maand eindigde juist in een groot verlies voor de rechtsstaat, de verkiezingsuitslag. November stond natuurlijk sowieso in het teken van de verkiezingen, zeker ook op online platformen. Politieke partijen maakten namelijk gretig gebruik van sociale media en hun giftige systemen om kiezers voor zich te winnen. Over alle hoogte- en dieptepunten van deze maand heb ik natuurlijk weer een mening, die ik in deze nieuwsbrief met jullie deel.

Dit is de laatste platform nieuwsbrief van dit jaar, dus ik wens jullie alvast fijne feestdagen. Bedankt voor het lezen en reageren op de nieuwsbrieven in 2023! Ik kijk ernaar uit om in 2024, samen met jullie, Big Tech-bedrijven en overheden ter verantwoording te roepen.

Verbod op gepersonaliseerde advertenties!

Begin deze maand was het groot nieuws: de Europese privacytoezichthouders kwamen tot de conclusie dat Meta moet stoppen met gepersonaliseerde advertenties. Die maken namelijk inbreuk op onze privacy. Wat een geweldig nieuws! Ik deelde mijn vreugde op het RTL nieuws.

In dezelfde week kwam Meta met betaalde abonnementen (waar ik me in de vorige nieuwsbrief boos over maakte). Dat leek een antwoord te zijn op het verbod op gepersonaliseerde advertenties. Mijn bloed begon te koken, want zoals jullie inmiddels wel weten mag privacy niet te koop zijn. Al die woede én een oplossing stopte ik in dit opiniestuk in NRC. De strekking: een betaald abonnement is geen oplossing voor Meta's privacy inbreuk. Daardoor hebben alleen zij die kunnen en willen toegang tot privacy, wat een universeel mensenrecht (en dus gratis) zou moeten zijn. Meta moet overstappen op een minder invasief verdienmodel, zoals contextueel adverteren.

Politieke partijen en targeting

Bovenstaand plaatje somt eigenlijk goed op hoe ik me de afgelopen maand heb gevoeld. Ik vraag me echt af in hoeverre de communicatieteams van politieke partijen het belang van een democratie inzien. In aanloop naar de Tweede Kamerverkiezingen hebben partijen namelijk tonnen uitgegeven aan op tracking gebaseerde advertenties, dat kun je zien in deze campagnemonitor van de Groene Amsterdammer. Partijen richtten hun advertenties op hele specifieke kenmerken zoals opleidingsniveau en Turkse zangers. Opvallend: de PVV gaf bijna het allerminst uit aan advertenties via Meta en Google en gebruikte geen targeting criteria.

Deze vorm van adverteren vormt een grote bedreiging voor onze democratie, omdat mensen hierdoor scheef geïnformeerd worden. Zo ziet de ene persoon helemaal geen advertenties van partij X en de andere persoon alleen de advertenties die volgens partij X bij hem passen. Mensen uit bepaalde gebieden worden buitengesloten, en mensen met bepaalde opleidingsniveaus ook. Een goed werkende democratie vereist geïnformeerde stemmen, en dit advertentiesysteem staat dat alleen maar in de weg. Ik wond me daarover op in een uitzending van EenVandaag en gaf mijn mening in het Financieel Dagblad. Na de verkiezingen kwam de Groene Amsterdammer met een mooi artikel. Daarin zeg ik onder andere het volgende over het feit dat CDA met hun advertenties Amsterdam expliciet negeert: "Natuurlijk denk ik ook: die CDA-stemmer zit niet in de Randstad. Maar door plaatsen volledig te negeren, polariseer je alleen maar erger. Dan gaan mensen verder tegenover elkaar staan. En door bijvoorbeeld op hogeropgeleiden te targeten, sluit je een groep uit die al best weinig engagement heeft met politiek."

En verder:

  • Volgende week, op 7 december, organiseert the Privacy Company een publieksbijeenkomst over online tracking. Ik spreek daar over online manipulatie. Je kunt er bij zijn door je hier aan te melden.
  • Sinds 7 oktober werd duidelijk dat Palestijnse stemmen door sociale media worden verstomd. Dat gebeurt al jaren, daarover schreven mijn collega's dit artikel. We gaven ook tips over hoe je jezelf als activist (online) kan beschermen, zie dit artikel. Een voorbeeld daarvan is het gebruiken van een soort codetaal, zodat automatische detectie jouw berichten er niet uitpikt. Rondom Palestina wordt daarom vaak het watermeloen symbool gebruikt. RTL schreef daar een artikel over waarin ik dat uitleg.
  • De Groene Amsterdammer onderzocht ook hoeveel politieke partijen voor advertenties op Meta betalen. Wat bleek? SGP moet 40 keer zoveel betalen als VVD, tot zover onze eerlijke democratie. Lees daar hier meer over.
  • Mensen die een betaald abonnement hebben op X, krijgen daarbij ook meer zichtbaarheid, zie nu.nl. Je krijgt een 'antwoord boost' en je mag langere posts tikken. Door te betalen eigenen gebruikers zich dus macht op het publieke debat toe... Dat lijkt me gevaarlijk.
  • Uit deze nieuwsbrief blijkt maar weer dat politieke partijen alles behalve heilig zijn als het aankomt op sociale media. Zo bleek dat ze de privacywet overtreden door cookies te plaatsen op hun website, voordat mensen daarmee akkoord zijn gegaan, aldus NOS.
  • In het moderatieteam van X werkt één persoon die Nederlands spreekt, schrijft nu.nl. Lijkt me best weinig voor zo'n groot platform.
  • Veel bedrijven, organisaties en overheden stopten met adverteren via X. Het gaat om onder meer de Europese Commissie, IBM, Apple, de Nederlandse Loterij en Bol.com. Redenen hiervoor zijn: desinformatie, haat en antisemitisme.

Stuur mij door!

Ken je mensen die zich zouden moeten abonneren op deze nieuwsbrief? Stuur deze nieuwsbrief door of deel deze link waar mensen zich kunnen abonneren. Dan kunnen ze aan het eind van elke maand een nieuwe (gratis!) nieuwsbrief over online platformen verwachten. Thanks :)!
Bedankt voor het lezen!
Lotje en de rest van het Bits of Freedom-team

Word supporter van internetvrijheid!

Ons werk is afhankelijk van een sterke en grote achterban. Je kunt je op meerdere manieren aansluiten:
Bits of Fredeedom logo zwart